1958 Fransız Anayasasında Kanun Anlayışı

Fransada geleneksel kanun anlayışı felsefi köklerini Rousseaunun genel irade öğretisinde bulmaktadır. 1789 Bildirisinde genel iradenin ifadesi olarak tanımlanmış ve ardından gelen anayasalarda da kanun ile genel irade arasındaki bu ilişki devam ettirilmiştir. Kâdir-i mutlak bir yetki olarak, uzunca bir süre, ne konu ne de içerik yönünden sınırlamaya tabi tutulmuştur.

Literatüre kanunun genelliği olarak yerleşen bu ilke, 1958 Anayasası ile radikal bir değişime tabi tutulmuştur. İçerik yönünden sınırsız kanundan âdeta paylaşımlı kanun anlayışına geçilmiştir. Öğretide yürütmenin özerk kararnameleri olarak nitelendirilen, Fabrenin betimlemesiyle kanuna paralel ya da kanuna ortak yeni bir düzenleyici işlem türü ihdas edilmiştir.

Pozitif pencereden bakıldığında bir hukuksal devrim olarak görülen bu yeni normatif iktidar dağılımı uygulamada metamorfoz geçirmiştir. İşte bu çalışma, yarım kalan bir anayasal devrimin hazin öyküsünü ele almaktadır. Çalışma, içerik itibarıyla Fransız anayasa düzenine ilişkindir. Ancak yapılan açıklamalar, 2017 Anayasa Değişiklikleriyle hukuk sistemimize giren Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin statüsüne dair tartışma ve yorumlara da karşılaştırmalı hukuk perspektifinden katkı sunacak niteliktedir. (Tanıtım Yazısı)

Konu Başlıkları

Kanunun Genelliği İlkesi
Sınırlı ve Tahsisli Yasama
Yürütmenin Özerk Düzenleme Yetkisi
Kanun–Özerk Kararname İlişkisi
Özerk Kararnamelerin Statüsü ve Denetimi
Özerk Kararnamelere Yargı Yerlerinin Bakışı