Ahü's-Sakıp el-Mahruki Gülsüm

II.Meşrutiyet dönemi sanatçılarından Ahü's-Sakıpel-Mahr?kî'nin Gülsüm adlı romanı hakkında bugüne kadar kapsamlı bir araştırma yapılmamıştır. Mahr?kî, Türkili'ni ve orada yaşananları İstanbul okuyucusuna anlatmak amacıyla Gülsüm'ü 25 Kanun-ı Sani 1327 senesinde kaleme alır. Eser, 1928 yılından önce basıldığı için Arap harfleriyle kaleme alınır. Yazar, romana başlamadan önce kısa bir not düşerek romanlarda güzel ahlak ve millî ananenin de bulunması gerektiğini vurgular (s.2). Anlatıcının Türkili hakkında bilgi vermesi ile başlayan olay örgüsü, Gülsüm ile Tosun'un birbirlerini deli gibi sevmelerine rağmen ayrılmaları üzerine kuruludur. Eserin nesnel zamanı 1900'ün ilk yıllarına rastlar. İstanbul Sarayburnu'nda deniz aracına binilmesiyle başlayan anlatı, köyde Gülsüm'ün evinde sona erer. Şahıs kadrosu içinde Gülsüm, Tosun, İmam Efendi ve Ahmet önemli işleve sahip kişilerdir. Diğerleri ise fon karakter olarak yer alırlar. İzlekler içinde aşk ve Türkili geniş yer tutar. Diğer izlekler ise bu izlekler kadar önemli değildir. Yazının amacı metni çeviriyazı ile neşretmek ve romanı çözümlemektir.