Alfabe ve Matbuat - Türkiye'de Alfabe Devrimi ve M

Tu¨rkiye'de 1 Kasım 1928'de kabul edilen Alfabe Devrimi, Arap harfli Tu¨rkc¸e yazı sistemine oranla okumayı ve yazmayı kolaylas¸tırmasının yanı sıra, siyasal retorigˆini Osmanlı gec¸mis¸inden kopus¸ u¨zerinden tanımlayan Erken Cumhuriyet modernles¸mesinin yeni yu¨zu¨nu¨ olus¸turdu. Yeni alfabeyle okuma yazma egˆitimi seferberligˆinde Millet Mektepleri, u¨lkede milli^ matbuat ku¨ltu¨ru¨nu¨n olus¸turulmasında ise Matbuat Umum Mu¨du¨rlu¨gˆu¨ idaresinde 1934'te yapılandırılan matbuat rejimi etkin rol oynadı.

Erken Cumhuriyet do¨nemi Tu¨rkiye'sinde matbuat rejimi, 1930'larda Avrupa, ABD ve Sovyetler Birligˆi'nde yu¨ru¨tu¨len matbuat rejimlerindeki gibi siyasal iktidarların denetimine giren resmi^ ve hususi yayımcılıgˆı merkezi politikalarla s¸ekillendirmesi ve kırsal bo¨lgelere ulas¸abilen yayın faaliyetleriyle resmi^ modernles¸me ideolojisini kitlelere benimsetmesi ac¸ısından etkili bir ku¨ltu¨r yo¨netimiydi. 1930'larda sosyalist, fas¸ist veya liberal rejimlerin kitle iletis¸iminde ve egˆitim politikalarında etkin rol alan matbuat rejimlerinin ortak hedefi, resmi^ modernles¸me ideolojisini toplumsal ku¨ltu¨re do¨nu¨s¸tu¨rebilmekti.

Alfabe ve Matbuat, Erken Cumhuriyet do¨nemi Tu¨rkiye'sinde ulusun ins¸ası so¨yleminin, alfabe kitaplarından resmi^ propaganda yayınlarına uzanan genis¸ o¨lc¸ekteki matbuat u¨ru¨nleriyle somutlas¸tırılmasının ve kitlelere as¸ılanmasının on yıllık siyasetini inceliyor. Yayın, Tu¨rkiye'de milli^ yazılı ku¨ltu¨ru¨ belirleyen Alfabe Devrimi'nin ve milli^ matbuat ku¨ltu¨ru¨nu¨ bic¸imlendiren matbuat rejiminin gelis¸im su¨rec¸lerini, Tu¨rkiye'nin koms¸usu ve mu¨ttefiki olan siyasal rejimlerle 1920'li ve 1930'lu yıllarda kurdugˆu ku¨ltu¨rel ilis¸kiler u¨zerinden kars¸ılas¸tırarak ele almayı ve iki du¨nya savas¸ı arasında Tu¨rkiye'deki uluslas¸ma siyasetinde o¨ne c¸ıkan milli^ matbuat ku¨ltu¨ru¨nu¨ yeniden okumayı o¨neriyor.