Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar

Tasavvuf, İslami hayatın ve kültürümüzün bir parçasıdır. Ortaya çıkışından bu yana daima ilgi odağı olmuştur. Bugün de gerek düşünce sistemi olarak, gerekse hayat tarzı ve terbiye biçimi olarak hem ilgi çekmekte, hem de çeşitli tartışmalara konu edilmektedir.
Tasavvufun sosyal meselleri olan tekkeler ve eğitim kurum sayılan tarikatlar, bu yüzyılın başından beri İslam ülkelerinin bir kısmı devlet eliyle toplum hayatının dışına itilmeye çalışılmışsa da, halkın bu müesseselere ilgisi pek azalmamıştır. Özelikle Batı da ve Amerika da tasavvufun hem tarikat boyutundaki eğitim tarzı, hem de düşünce planındaki üslubu, ilgi odağı olmaya devam ediyor. Kuzey Afrikalı pek çok tarikat mensubu, Fransa, İngiltere gibi Avrupa ülkeleriyle Amerika da İslamiyetin yayılmasına öncülük etmektedir. Mevlana, İbn Arabi ve Yunus Emre gibi tasavvufi düşünce temsilcilerinin fikir ve eserleri Batı insanının ilgisini çekmeye devam ediyor.
Türkiye de İlahiyat Fakültelerinde "Tasavvuf un ana bilim dalı haline gelmiş olması, bir merhaledir. İlmi platformda tasavvufun beli bir hüsn-i kabule mazhar olmaya başladığının ifadesidir.
Uzun yıllar İstanbul M.Ü.İlahiyat Fakültesi öğrencilerine takrir ettiğimiz tasavvuf ders notlarını yer yer geliştirilip yer yer kısaltarak yeniden gözden geçirilmesinden ortaya çıkan bu çalışma, gerek ilahiyat mensuplarının, gerekse ilgi duyan insanlarımızın tasavvuf konusundaki soru ve taleplerine cevap vermek üzere kitap haline getirilmiş bulunmaktadır.
Çalışmamız bir giriş ile beş bölümden ibarettir. Giriş bölümünde, günümüz tasavvuf telakkileri ile mistisizm hakkında kısa bir bilgi verilmektedir. Birinci bölüm de ise tasavvuf ilminin doğuşu, kaynağı, tarif ve gayesi ile diğer ilimlerle münasebeti anlatılmaktadır. İkinci Bölüm de ise tasavvuf tarihinin tanımı, konusu ve gayesi verildikten sonra tasavvuf tarihi, zühd, tasavvuf ve tarikat olmak üzere üç dönem halinde incelenmektedir. Üçüncü Bölüm de tasavvuf kavramları tahalluk ve tahakkuk olmak üzere iki ana başlık altında sunulmaktadır. Bu iki ana başlık altında tasavvufun temel kavramları tanıtılır. Dördüncü Bölümde tarikatlar, tekkeler ve ahi birliklerinden oluşan tasavvuf kurumları ve başlıca tarikatlar anlatılmaktadır. Beşinci Bölüm de ise tasavvufi mes elelere yer verilmiştir. Bu bölümde tasavvufi düşüncenin varlık konusundaki "vahdet-i şühud" görüşüyle, "insan" anlayışı anlatılmıştır. Yine bu bölümde keramet, rüya, ricalü l gayb, tevessül ve rabıta gibi konular tartışılmıştır.