Arap Edebiyatı Tarihi 1 Cahiliye Dönemi

Türkiye'de Arap Edebiyatı Tarihi ile ilgili olarak, çeşitli Üniversitelerin Sosyal Bilimler Enstitülerinde birçok Yüksek Lisans ve Doktora çalışması hazırlanmış, ancak bunların tamamına yakını bu enstitülerin raflarında kalmış ve yayınlanma imkanı bulamamıştır.

Çeşitli dergilerde yayınlanan makale türü araştırmaların ya da Arap Edebiyatının belli konularını ele alan kitapların dışında, Arap Edebiyatı Tarihi alanında kitap olarak yazılmış veya tercüme edilerek yayınlanmış belli başlı eserler, tespit edebildiğimiz kadarıyla, şunlardır:
- Abdurrahmân Fehmî (öl. 1904)'nin Medresetu'l-'arab (İstanbul, 1304/1888) adlı eserinin Hüseyin Elmalı-Cüneyt Eren tarafından İslam Medeniyeti Tarihi (İzmir, 2005) adıyla latinize edilmiş şekli,
- Mehmed Fehmî (öl. 1944)'nin Târîh-i Edebiyât-ı Arabiyye (İstanbul, 1332/1917) adlı eseri,
- Corcî Zeydân (öl. 1914)'ın Târîhu't-temedduni'l-islâmî (nşr. Huseyn Mu'nis, 1-3, Kahire, 1968) adlı eserinin Zeki Meğamiz tarafından Medeniyet-i İslâmiye Tarihi (İstanbul, 1328-29) adıyla Türkçeye yapılmış çevirisi,
- Cl'ement Huart (öl. 1926)'ın La Littérature arabe (Paris, 1902) adlı eserinin Cemal Sezgin tarafından Arap ve Arap Dilinde İslam Edebiyatı (İstanbul, 1944) adıyla Türkçeye yapılmış çevirisi,
- I. Goldziher (öl. 1921)'in A Short History of Classical Arabic Literature (Joseph De Somogyi, Hildesheim, 1966) adlı eserinin Azmi Yüksel ve Rahmi Er tarafından Klasik Arap Literatürü (Ankara, 1993) adıyla yapılmış çevirisi,
- Neşet Çağatay (öl. 2000)'ın İslamdan Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı (Ankara Üniv., İlahiyat Fak. Basımevi, 1963) adlı eseri,
-Nihad M. Çetin (öl. 1991)'in Eski Arap Şiiri (İstanbul, 1973) adlı güzide çalışması,
-Ahmet Subhi Furat'ın Arap Edebiyatı Tarihi I (Başlangıcından 16. Asra Kadar, İstanbul, 1996) ve Arap Edebiyatı Tarihi 2 (16-17. Asırlar, İstanbul, 2007) adlı eseri,
-Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan İslam Ansiklopedisi ile Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yayınlanmakta olan İslam Ansiklopedisindeki "Arabistan" maddeleri.

Türkçe olarak yapılmış bu çalışmaların dışında, Brockelmann'ın Geschichte der Arabischen Litteratur (GAL) adlı eserinin ve Fuat Sezgin'in Geschichte des Arabischen Schrifttums (GAS) adlı eserinin 2, 8 ve 9. Ciltlerinin Türkçeye kazandırılmasının Arap Dili ve Edebiyatı alanına ilgi duyanlara ve araştırmacılara büyük yarar sağlayacağına da işaret etmek gerekir.

Elinizdeki bu çalışmanın amacı, gerek Doğu Dilleri ve Edebiyatları alanında öğrenim gören Lisans ve Lisansüstü Eğitim öğrencilerine, gerek Arap Dili ve Edebiyatı alanına ilgi duyan okuyuculara Türkçe yazılmış bir Arap Edebiyatı Tarihi sunmaktır.

Muhtevasından da anlaşılacağı gibi, çalışma, kısa bir Girişten sonra, İslamiyet öncesi Arabistanının tarihî, siyasî, sosyal, dînî ve kültürel ortamını içeren 1. Bölüm, "Şiir" başlığını taşıyan 2. Bölüm ve "Nesir" başlığını taşıyan 3. Bölüm olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. İkinci bölümde Cahiliye toplumunun günlük hayatıyla yakından ilgili ve vazgeçilmez edebî bir unsur olan şiir, bütün özellikleri, onu teşvik eden faktörleri, konu ve temalarıyla birlikte ele alınıp işlenmiş ve her şiir türü örneklendirilerek Türkçeye çevirisi yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Cahiliye döneminde şiirden sonra Araplarca önemli olarak görülen hitâbet, vasiyet, atasözleri, hikmetli sözler ve kâhinlerin secili sözleri incelenmiş, verilen nesir örneklerinin tamamı Türkçeye çevrilmiştir.

Bu çalışmaya başlanırken, Arap Edebiyatının bütün evrelerinin (Cahiliye, Sadru'l-islam, Emeviler, Endülüs, Abbasiler, Osmanlı Dönemi ve Modern dönem) müstakil birer çalışmada ele alınıp her dönem için bir Arap Edebiyatı Tarihi hazırlanması hedeflenmiştir. Bu itibarla, elinizdeki bu çalışmayı Sadru'l-İslam Dönemi Arap Edebiyatı Tarihi takip edecek olup, daha sonraki çalışmamız Emeviler Dönemi Arap Edebiyatı Tarihi olacaktır.