Aziziye Tabyası

1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi'nin Anadolu cephesindeki savaşlar 24 Nisan 1877 tarihinde başlamış; Batum, Ardahan, Beyazid, Kars ve Erzurum civarında cereyan etmiştir. Bu savaşta Anadolu Cephesi Başkumandanı Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Osmanlı ordusundan sayıca üstün olan Rus ordusuna karşı aylarca savaşmayı başarmıştır. Ancak 15 Ekim 1877 tarihinde Alacadağ yenilgisiyle birlikte üstünlük Rus ordusuna geçmiştir. Ahmet Muhtar Paşa, Kars Kalesi'ne bir miktar asker bıraktıktan sonra Erzurum'u savunmak üzere Kars'tan ayrılmıştır. 27 Ekim'de Köprüköy'de Bayezid kolordusuyla birleşerek Erzurum yakınındaki Deveboynu'nda savunma tertibatı almıştır. Osmanlı ordusu 4 Kasım'da Deveboynu'nda da yenilmiş ve dağılmış olan ordu Erzurum'un çevresindeki tabyalarda toplanmıştır.
***
Rus birlikleri 7-8 Kasım gecesi yerli Ermenilerin yardımıyla Aziziye tabyasına girmeyi başarmış ve tabya içinde büyük bir mücadele başlamıştır. Aziziye tabyasının Rus askerlerince ele geçirildiğini öğrenen Erzurum halkı, Osmanlı askerlerine destek olmak için Aziziye tabyasına koşmuştur. Ordu ve millet işbirliğiyle tabyadan Rus askerleri atılmıştır. 7-8 Kasım 1877 tarihinde yaşanan bu hadise tarihimize "Aziziye Kahramanlığı" olarak geçmiştir.
***
Ziya Şakir Soku, Cumhuriyet döneminde gazetelere yazdığı tarihi tefrikalarıyla tanınmıştır. Çeşitli gazetelerde yazmış olduğu tefrikalar geniş kitlelere tarihi sevdirmiştir. Aziziye tabyasında yaşanan şanlı direnişin Türk kamuoyunca öğrenilmesi ilk defa Ziya Şakir'in 1937 senesinde Doğu Gazetesi'nde yazdığı "Aziziye Tabyası" isimli tefrikayla gerçekleşmiştir. Aziziye Tabyası, Türk milletinin vatan savunmasında gösterdiği kahramanlığı roman tarzında anlatan bir eserdir