Bilim - Etik - Süreç ve Tiyatroya Yansımalar

Sanatın ve bilimin, yas¸ama sanatını temel alması aynı zamanda her ikisini de "Sınırsızlık" ve "Özgürlük" kavramlarıyla birlikte düs¸ünmemiz gerektigˆine vurgu yapmaz mı? Çünkü ancak sınırsız ve özgür kos¸ullarda insan kendini ve yas¸amı var eder; kendini, varlık nedenini, dünyayı, evreni, çevresini, bir bas¸kasını sorgular ve yanıtlarını arar. Bu süreç yaratıcı bir süreçtir aynı zamanda. Merak, cesaret, özgüven, kararlılık, arayıs¸ gibi özellikleri de kendinde gelis¸tirerek bilimsel-sanatsal gelis¸meleri var eder. Bilim "gerçegˆi " tüm boyutlarıyla aras¸tırır, dener, inceler, sorgular, sonuca varır.
Sanat "seçilmis¸ gerçegˆi" aras¸tırır, inceler, sorgular ve bir sanat yapıtıyla sonlandırır.

Bilim için insanın, dogˆanın gücünü denetim altına giris¸iminin toplamıdır da denilebilir. Gerçek olaylara dayanır, lojik ve sistematiktir. Objektif ve eles¸tireldir ve kendi kendini düzeltir. Geneldir, betimleyici ve açıklayıcıdır. Bilim geçici ve sürekli gelis¸en bir olgudur. Bilim insanı ise, evrensel degˆerler olgusu içinde sürekli kendini arayan ve kendini buldugˆu akıl ve duygu dünyasında da isyanı ile iç barıs¸ını dengeleyebilen insandır. Bu isyan ile iç barıs¸ı arasında kurdugˆu hassas denge, kus¸ku ve merak duygularıyla yeni olana dogˆru sürekli evrilir, evrilmelidir de. Dolayısıyla bilim insanı da, tıpkı sanat insanı gibi özgürlügˆe ve özgünlügˆe tutkundur. Merak, heyecan, cesaret, dürüstlük, açıklık, nesnellik, kus¸ku, kararlılık, tutarlılık, ahlâklılık gibi etik ve bilimsel ilkelerle beslenen bir karakteristigˆi vardır bilim insanın. Rönesansla birlikte, bireysel olarak tek tek deha bilim insanlarının çabalarıyla, felsefeden koparak kendi bas¸ına sahneye çıkan ve egemen güç kiliseye kars¸ı bas¸kaldıran bilim, bagˆımsızlık kazandıgˆı modern bilim sürecine evrilmis¸, sanayi devrimiyle birlikte teknolojik uygulamalarla gelis¸iminin dorugˆuna çıkmıs¸tır. Ancak bugün devletler ve sistemler arası rekabetin ve para düzeninin bas¸ını çeken bir Truva atına dönüs¸en bilim ve teknoloji, tas¸ıdıgˆı büyük risklerle yeniden sorgulanması gereken bir konuma gelmis¸, hayatı kolaylas¸tırmak yerine dogˆayı ve insanlıgˆı tehdit eder durumda bir distopyanın önemli aktörlerinden biri haline gelmis¸tir.

Dolayısıyla bilim ve teknolojinin bugün ulas¸tıgˆı nokta, tıpkı insanlıgˆın geldigˆi nokta gibi yeniden ele alınmalı, kazandırdıkları ve kaybettirdikleriyle birlikte yeniden degˆerlendirilmelidir. Ancak özgür kos¸ullarda yes¸erebilen ve yas¸ayan bir sanat dalı olan tiyatro sanatının da, bilimin bu yolculugˆundan etkilendigˆini ve pek çok oyuna bilim, bilimsel gelis¸meler, bilim insanı ve her dönemin egemeniyle ilis¸kileri-çatıs¸maları, farklı yaklas¸ımlarla yansımıs¸tır. Bu eserde de birbiriyle bu kadar ilintili olan tiyatro ve bilim tarihinin sosyo-ekonomik koşulların gelişimine ve değişimine koşut olarak bilimde tiyatroya yansıması tiyatro oyunlarından örneklerle incelenmiştir. İnsanlık varoluşundan bu yana tarihin her döneminde bilimden sanata uzanan köprüde birbiriyle kucaklaşmıştır. Bu muhteşem köprüyü görmemezlikten gelenlerin yanıldığını tarih göstermiştir, gösterecektir de.