Dinamik Bir Ortamda Yerleşim Stratejisindeki Değiş

Bu çalışmada Aşağı Garzan Havzası'nın fiziki ortamını şekillendiren etmenler ile özellikleri ayrıntılı incelenmiş ve fiziki ortam etmenlerinin sosyal ortamdaki yansımaları izlenerek farklı dönemlerdeki – Neolitik Dönem'den Demir Çağ sonlarına kadar – yerleşim stratejileri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda havzadaki prehistorik ve tarihi yerleşim yerlerinin konumlandığı alanlar arkeolojik niteliklerinden ziyade; morfolojik özellikleri, jeomorfolojik öğelerle ilişkisi, yerleşimlerin çevrelerindeki toprakların özellikleri ile arazi kullanım nitelikleri çerçevesinde ele alınmıştır. Her bir yerleşim yeri tek tek incelenerek gerek voronoi gerekse tampon bölge analizleri ve çakıştırma analizleriyle havzadaki diğer eş zamanlı yerleşmelerle ortak yanları ile farklılıkları tanımlanarak değerlendirilmiştir. Ayrıca eş zaman aralıklarında iskân edilen yerleşim yerlerinin morfometrik verileri belirlenerek Aşağı Garzan Havzası dönemsel uygunluk analizleri de yapılmış ve analiz sonuçlarına göre iskân edilen alanlarla iskân dışı bırakılan alanların anlamı tartışılmıştır. Söz konusu incelemelere hem Aşağı Garzan yüzey araştırmaları hem de Kuzey Mezopotamya'daki değişik dönemlere ait kazıların arkeolojik verileri de eklenmiştir.
Aşağı Garzan Havzası'nı kullanan çeşitli topluluklar fiziki ortam özelliklerine, sosyal ortam tercihlerine ve dönemsel kültürel dinamiklere göre farklı yerleşim stratejileri geliştirdiğinden her dönemin yerleşimlerinin özellikleri farklıdır.Etnoarkeolojik alan çalışmasının yanı sıra jeoarkeolojik inceleme ve yorumlarla da desteklenen bu çalışma, sosyal devinim bağlamında Aşağı Garzan Havzası'nın kültürel peyzajında pek çok benzerliklerinin yanı sıra ayrıldığı yönleri de ortaya koymuştur. Genel hatlarıyla bu çalışmada Aşağı Garzan Havzası interdisipliner perspektifle yorumlanmaya çalışılmıştır.