Efsuncu Baba (Günümüz Türkçesiyle)

"En akıllılarımız her gün aldanıyorlar. En akılsızlarımız her gün aldatıyorlar. Hepimiz daima aldanıyoruz fakat fırsat düştükçe aldatıyoruz. Bu şekilde geçim dengesini biraz düzeltebiliyoruz. Aldanıp da aldatmayanlar... İşte aç kalan kimseler, bu zavallılardır.

Hakikatin büyüklüğünü tanıyıp da onunla dost olamayanlar... O kılığa bürünmüş yalanlarla oyalanırlar. Bu komedya sahnesinin en arka perdesini kaldırıp asırlardan, asırlardan beri insanlardan saklanan gugukları apaçık insanlığa göstermek her memlekette kanunen yasaktır. Ahlak, gelenek ve ananelerimiz hayallere o kadar geniş bir saha ayırmıştır ki hakikat, ona en ziyade muhtaç olanların nazarlarında bile daima aşağılanmış ve çekici olmayan bir şey olarak kalır."

Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın ilk defa 1921 yılında yayımladığı Efsuncu Baba, edebiyat tarihimizin en önemli romanlarından biridir. Romanda, simyayla, büyüyle, tılsımla uğraşan Efsuncu Baba tipi örneğinde batıl inançların sosyal hayatımızı nasıl derinden etkilediğinin çarpıcı bir örneği sunulur. Romanda Ebulfazl Enveri (Efsuncu Baba), "sofu" görünümlü "ahmak" kimseleri temsil edecek şekilde işlenir.

Hüseyin Rahmi, keskin bir mizahla kaleme aldığı romanında bizleri bir yandan İstanbul'un arka sokaklarında gezdirip zevkli bir yolculuğa çıkarırken diğer taraftan roman boyunca merak duygusunu zirvede tutmayı başarır. Efsuncu Baba, argo yüklü bir dil ve ironiyle harmanlanmış, edebî bir üslupla kaleme alınmış, Hüseyin Rahmi'nin roman anlayışını yansıtan gerçek bir klasiktir.