Eğitim ve İdeoloji

Eğitim, özünde ideolojik bir eylemdir ve bundan dolayı da ideolojilerin mücadele alanıdır. Okullarda öğrencilere okuma-yazma, basit bir takım hesaplamaların yanı sıra nasıl düşünmeleri gerektiği, doğru ve yanlışın kriterlerinin ne olduğu kısaca hayata yönelik bir bakış açısı kazandırılır. İdeolojilerin toplum içerisinde dolaşımının sağlayan en etkili güç siyasi iktidarlardır. Ülkeyi yönetme iddiasında bulunan her siyasi iktidar, kendi içinde bir ideoloji barındırır ve bu ideolojisini toplum içerisinde farklı kurumlara yansıtır ki bu kurumların başında eğitim gelmektedir. Siyasi iktidarlar, kendi ideolojisini genelde eğitim özelde ise okul çatısı altında öğretmen, ders kitapları, eğitim programları aracılığıyla ülkenin en ücra köşelerine, kılcal damarlarına kadar ulaştırma gayreti içerisine girerler. Siyasi iktidarların hayatta kalmaları için bu ideoloji aktarımı var oluşsal derecede önemlidir.

Toplum içerisindeki bireyler arasındaki ideolojik farklılık göz önünde bulundurulduğunda siyasi iktidarın kendi ideolojik aktarımını diğer rakip ideolojilerin tepkisini çekmeme adına dikkatli bir şekilde ve özenle yapması gerekmektedir. İdeolojiler, kendilerine ait dünya görüşlerini ders kitapları, eğitim programları gibi eğitim materyalleri üzerinden bazı zaman bir takım sözcükleri defalarca kez tekrarlayarak; bazı zaman kendi ideolojilerini çağrıştıracak karikatür, fotoğraf gibi farklı görselleri kullanarak; bazı zaman ise bir derse yönelik bilgi dünyası içerisinde özellikle bazı konuları seçip eğitim programına yerleştirip öğrencilerin zihinlerine kodlayarak işlerler. Hiçbir ders kitabında/eğitim programındaki seçilen konular ne tesadüfî olarak seçilmiştir; ne de tarafsızdır. Herhangi bir siyasi iktidarın eğitimi nasıl etkilediğinin görülebilmesi için öncelikli olarak ideolojilerin hangi söyleme sahip oldukları ve bu söylemlerini nasıl kurgulayarak aktardıklarının bilinmesi gerekmektedir.

Bu bağlamda bu kitap Milliyetçilik, Liberalizm, Muhafazakârlık, Marksizm gibi toplumu derinden etkileyen siyasi ideolojilerin merkezinde olan kavramları/sözcükleri ortaya koyarak söz konusu ideolojilerin eğitime yönelik bakış açılarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.