El- İhtiyar Metni El-Muhtar Li'l-Fetva

Ülkemizde din eğitimi alanların yollarının bir şekilde kesiştiği, fıkıh alanında pek çok kişinin okuduğu ve okumakta olduğu kitapların başında Mevsilînin el-Muhtâr adlı eseri gelmektedir. Her ne kadar aynı müellifin bu metne yazdığı el-İhtiyâr şerhi meşhur olsa ve bilinse de okunması yaygın olan bunun kısa metni Muhtardır. Kısa ve öz bir şekilde Ebû Hanife'nin içtihatlarını içeriyor olması çok okunmasının sebeplerinden birisidir, öte yanda şiirsel ve akıcı bir dil kullanılması, konuları detaya boğmadan ve net ifadelerle ortaya koymasının da bu rağbette etkisi olduğu muhakkaktır. Fıkıh tarihimizde İmam Azam, müçtehitlerimizin en önde gelenidir. Ebû Hanife, fıkhın sistematik hale gelmesinde, içtihatların özgür zeminde tartışılmasında, insanların düşünce özgürlüklerinin ve şahsiyetlerinin dokunulmazlığını savunmada en çok emeği olan ve en önde giden bir islam âlimidir. Onun içtihatları da fıkhın şekillenmesinde önemli ölçüde belirleyici olmuştur. İmam Azam'ı anlamak bu açıdan büyük oranda fıkhı anlamaktır. Bu sebeple Büyük imam'ın fıkhi içtihatlarını bir araya getiren Mevsilinin el-Muhtâr li'l-Fetvâ eserinin Türkçemize tercümesi hatta tercümelerinin yapılması büyük önem taşımaktadır. Bu türden çalışmalar daha önce de yapılmıştır. Bu faaliyetlere az da olsa katkımız olursa çalışma amacına ulaşmış olacaktır. Muhtar, fıkhın hemen hemen bütün konularına değinmiş bir kitaptır. Bu yönüyle okuyucusuna fıkhi düşünme melekesi kazandırabilecek bir özelliğe sahiptir. Ayrıntıya girmediği için ana konudan uzaklaşmadan herhangi bir fıkhı konuda temel yaklaşımı elde etmemiz kolaylaşmaktadır. Yine diğer fukahanın görüşlerine yer vermemesi bir bütün olarak Ebû Hanifeyi tanımamıza imkan vermektedir. Daha ileri okumalar yapmak isteyenler Mevsilinin bu kitaba yazdığı ve birlikte basılmış olan el-İhtiyâr li Talili'l-Muhtâr adlı eserden istifade edebilmektedir. İhtiyarda Hanefi mezhebinin diğer müçtehitlerinin ve ayrıca özellikle İmam Şafii'nin içtihatlarına yer verilmiştir. Buradan fıkhi konuların karşılaştırmalı analizi yapılabilmektedir. Tercümede metne sadık kalmaya çalıştık. Oradaki kelimelerin ve cümlelerin olduğu gibi çevirisini yapmaya gayret ettik. Az da olsa bazen metinden anlaşılanı yazdığımız yerler olmuştur. Bazen metinde geçen ve açıklama gerektiren kelimeleri parantez içerisinde açıklama zorunda kaldık. Elbette kelime ve cümle yanlışları olabilecektir. Değerli okuyucularımızın bu tür hataları bildirmeleri halinde sonraki baskılarda bunların dikkate alınacağını belirtmek istiyoruz. Yüce Rabbim yaptığımız bu mütevazı çalışmayı rızasına uygun amellerden eylesin, tüm ehli için yaralı eylesin. Gayret bizden Tevfik Allah'tandır.