"Gödel, Escher, Bach" Üzerine

Yapay zekâ tartışmalarına "Gödel, Escher, Bach" üzerinden bir bakış.

Arketonses dizisinin ilk kitabı, Aykut Köksal ve Bülent Gözkân'ın gerçekleştirdiği, Douglas R. Hofstadter'in Gödel, Escher, Bach: Bir Ebedi Gökçe Belik adlı çalışmasını konu alan söyleşi dizisinden oluşuyor. Yirmi iki yıl önce, Açık Radyo'da, Aykut Köksal'ın Minima Musica başlıklı programında gerçekleşen ve on sekiz hafta süren dizinin, kitap formatına aktarılmış dökümü kitabın içeriğini oluşturuyor. Sınıflandırması oldukça zor, oldukça da hacimli bir çalışma olan Hoftstadter'in kitabı, yayımlandığı günden bugüne dek hep ilgi odağı olmuş. İçerdiği konuların çok boyutluluğu, atıf alanlarının son derece zengin olması, göndermelerin müzikten resime uzanan geniş bir bağlam oluşturması, her seferinde okurun metinden büyük bir tat almasını sağlayan parlak buluşlara, saptamalara yer vermesi ve yapay zekâ tartışmasını hâlâ güncelliğini koruyan bir çerçevede ele alışı, Hofstadter'in kitabını bugün de ilginç kılıyor.

Aykut Köksal ile Bülent Gözkân'ın gerçekleştirdiği bu söyleşi dizisinin amacı, Hofstadter'in kitabını tanıtmak, yorumlamak, ilk bakışta ulaşılmaz gibi görünen metinleri anlaşılır kılmak. Ama söyleşi dizisi bunun da ötesine geçiyor, kitabın açtığı kanallardan farklı disiplinlere, farklı konulara doğru yol alan saptamalarla ve Hofstadter'in kitabının okuruna yeni perspektifler sunan açılımlarla, yazarın belirlediği içeriğin epey ötesine ulaşıyor.