Hüküm Kurma ve Cezanın Belirlenmesi

Cezanın bireyselleştirilmesi için hâkim, TCK'nın 3 ve 61. maddelerinde belirtilen hak ve nesafet kurallarına uygun, eylemle orantılı olacak şekilde iki sınır arasında temel cezayı belirlemelidir.

Temel cezayı belirlerken dayanılan gerekçe, TCK'nın 61. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen ölçütlere uygun, dosyada bulunan bilgi ve belgelerin isabetle değerlendirildiğini gösterir biçimde yasal ve yeterli olmalıdır. Aynı zamanda hükümde yer alan hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilmesi, ertelenmesi ve takdiri indirim uygulamalarında dayanılan gerekçe ile de çelişmemesi gerekir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6/1, Anayasa'nın 141/3 ve 5271 sayılı CMK'nın 34, 230, 232, 289/1-g maddeleri uyarınca mahkeme kararlarının denetime olanak verecek biçimde açık, gerekçeli ve sanıkları, mağdurları, Cumhuriyet savcısını, avukatı, herkesi inandıracak biçimde olması gerekir. Yargıtay'ın yaptığı bozma nedenlerinin başında "hükmün yasal ve yeterli gerekçeyi içermemesi" gelmektedir.

Kitabımızda, hüküm kavramı, hükmün konusu, hüküm türleri, hükmün gerekçesi ve hüküm fıkrasının içereceği hususlar, bozmadan sonra hüküm kurulması, hükmün açıklanmasının geri bırakılması, temel cezanın belirlenmesi, cezanın hesaplanması, cezanın bireyselleştirilmesi; bu bağlamda, kısa süreli hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilmesi, hapis cezasının ertelenmesi, takdiri indirim nedenleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca güvenlik tedbirleri olan belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, müsadere, çocuklara özgü güvenlik tedbirleri, akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri ve tekerrüre yer verilmiştir. Ayrı bir başlık altında da suça sürüklenen çocuklar hakkında yapılacak işlemler ve dikkat edilmesi gereken hususlar ele alınmıştır.

Yargıtay'da görev yaptığımız yaklaşık 17 yıl zarfında edindiğimiz bilgi birikimi ve deneyimi, göreve yeni başlayan meslektaşlarımız ile Cumhuriyet savcısı adayları, hakim adayları ve avukat adayları ile paylaşma isteği bu kitabı ele almamıza neden olmuştur.

Kitap, gerek Türkiye Adalet Akademisinde öğretim görevlisi olarak görev yaptığımız sırada hakim ve Cumhuriyet savcısı adaylarımızdan gelen sorular gerek meslek içi eğitim seminerlerinde uygulayıcılar tarafından bize aktarılan sorunlar dikkate alınarak ve özellikle Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları, Ceza Genel Kurulu ile Özel Daire Kararlarından faydalanılarak hazırlanmıştır. Kitabımız tamamen uygulamaya yönelik olup, her konu başlığı altında örnek olaylara ve Yargıtay Kararlarına bolca yer verilmiştir.