İlkelliğin İhtişamı/Modernlik, Modernizm ve Turgut Uyarın Şiirinde Modern Hayatın Eleştirisi

Aydınlanma dönemiyle başlayan modernite düşüncesi, toplumsal hayatı radikal bir dönüşüme uğratarak felsefeden siyasete, sosyolojiden edebiyata kadar birçok alanda tartışılmıştır. İnsanın doğa, gelenek ve dogmatik düşünceden özgürleşmesini savunan modernite düşüncesi; akılcılığı, bilimi, teknolojiyi ve ilerlemeyi yüceltmiştir. Ancak zamanla Batı düşüncesinde modern yaşamın mutluluk getirdiği iddiasına yönelik eleştiriler gelişmiş ve modernleşmeye karşı yeni bir bilinç şekli ortaya çıkmıştır. 19. yüzyıldan itibaren yaşanan siyasal, toplumsal ve kültürel olaylar bu eleştirilerin gelişmesinde etkili olmuştur. Modern hayatı şekillendiren üretim ve tüketim ilişkileri ile modern yaşamın hız ve yoğunluğunun insanı esaret altına aldığı görüşünden ilham alan bu eleştiriler sayesinde bireylerin özgürlüğünü korumayı amaçlayan yeni bir bilinç ortaya çıkmıştır. Bu bilinç, sanatı özellikle edebiyatı modern hayatın olumsuzluklarına karşı bir sığınak olarak görmüş ve modernist sanat hareketlerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu sanat hareketleri içinde yer alan modernist şiir anlayışının Türk şiirinde en önemli temsilcileri İkinci Yeni şairleri olmuştur. Özellikle Turgut Uyar, moderniteyi eleştiren eserleriyle bu akımın önde gelen şairlerinden biri haline gelmiştir. Uyar, şiirlerinde kullandığı güçlü imgelerle modern hayatı ve modern düşünceyi eleştirirken, ilkel ve doğal hayatı savunmuştur. Bu çalışmada, modernite, modernleşme ve modernizm kavramları geniş bir çerçevede ele alınmış sonrasında da Turgut Uyar'ın modernlik ve moderniteye yönelik eleştirilerini yansıtan şiirleri, belirlenen izlekler çerçevesinde tahlil edilmiştir.