Işığın Öyküsü

Gizemli doğası ile söylencelere, dine, felsefeye, bilime ve sanata, kısacası bütün bilgi alanlarına konu olan ışık, insanın en eski dönemlerinden bu yana hep ilgisini çekmiş, merak edilmiştir. Uzak geçmişte hemen her toplumda kendisiyle ilgili özgün efsanelere konu olan ışığa ilgi tarih boyunca sürmüş, günümüzde de farklı alanlarda devam etmektedir. Dolayısıyla hem uzak geçmişten günümüze ışığın doğası ile görmenin oluşumunu kavrama çabamızın öyküsünü ortaya koymak hem de bu öykünün, ışığın doğasındaki gizem perdesini aralayan günümüz kuramlarıyla ilişkisini bağlamlı hale getirmek önemliydi. Bu amaçla kaleme alınan Işığın Öyküsü'nde, ışığı kavrama çabamızın tarihiyle birlikte ışığa ilişkin diğer olguların en eski uygarlıklardan başlayarak günümüze kadar olan gelişimi ele alınmaktadır. Işığın Öyküsü, Modern Dönem Öncesi Optik Kuramları ve Modern Dönem Optik Kuramları olmak üzere iki ana bölüm ve çok sayıda alt başlıktan oluşuyor. Bu bölümleme bilim tarihi açısından iki temel yarar gözetilerek yapıldı: Birincisi, bilimsel ilerlemenin temel niteliğini optik kuramlarının gelişim çizgisi üzerinde izleyebilmek, ikincisi ise bilimin dinamik doğasının ve matematik alt yapısının belirgin şekilde kavranmasını sağlamaktır. Bunlardan hareketle birinci bölümde yoğunlukla ışığın kaynağına ilişkin öncü kuramlar ve bu kuramların temsilcilerinin çalışmalarına yer verildi. Kısmen tarihsel bir kimlik kazanmış olsalar da yeni araştırmalar kapsamında sürekli güncellenen ışık araştırmalarının gelişim sürecinin betimlenmeye çalışıldığı Modern Dönem Optik Kuramları başlıklı ikinci bölümde ise ağırlıklı olarak ışığın doğasını anlamaya yönelik kuramlar ve bunların temsilcilerinin görüşlerinin anlatımına yer verildi. Bu kapsamda öncelikle parçacık kuramı ve ardından dalga kuramı açısından ışığın doğasına yönelik olgusal ve kuramsal gelişmeler ve nihayet yirminci yüzyıldan başlanarak kuantum ve görelilik kuramlarıyla konunun uğradığı değişimler yalın bir şekilde açıklanmaya çalışıldı. Bu bölümde son olarak atom ve molekül dünyasında olup bitenlerin açıklanabilmesi için kuantum elektrodinamiği kuramının özlü bir anlatımına yer verildi.