Kastamonu İli Araç İlçesi Örneğinde Kırsal Mimari

Osmanlı Döneminde, Beylikler Döneminin sınırlarını izleyen yönetim yapılanmasında Kızılırmaktan Sakaryaya kadar Kuzeybatı Anadolunun önemli merkezlerine yakın bir konumda olan Kastamonu vilayeti, Cumhuriyetin ilanına dek bu bölgenin merkezi durumunu sürdürmüştür.
Yüzlerce yıllık üretim, ticaret, sanat, sermaye, eğitim gibi birikime sahip Kastamonu halkının, 20. yy.da savaşlar ve iç göçler ile eğitimli ve nitelikli insan kaynaklarını büyük bir oranda yitirmiş olması sonucunda, bazı alanlarda toplumsal-kültürel ve ekonomik bakımdan daha da geri gitmiş olduğu görülmektedir. Ülke genelinde gelişen sanayi ve kentleşmenin Kastamonuda yaşanmaması, ilin ve ilçenin kısmen doğal kalmasına olanak sağlamıştır. Kastamonunun hemen hemen tüm ilçelerinin kırsal yerleşimleri, nitelikli mimari örnekleri barındırmaktadır.
Araç ilçe merkezi, Karabük ve Kastamonu illerinin arasında, ilçenin ortasından geçen D-030 karayolunun kuzey ve güneyinde kuruludur. Araç ilçesine bağlı köylerdeki konutlar, yaşam şeklinin farklılaşmasına bağlı olarak, il ve ilçe merkezindeki konutlardan ayrılır. Bu farklılaşma, daha çok merkezde yaşayanların zemin kat kullanımında belirginlik gösterir. Kentteki konutların zemin kat planlarında oğunlukla ahır, kiler, samanlık gibi hizmet alanı olan bölümler yoktur. Çoğunun dış cepheleri sivalıdır. Üst katında çatılı oda örnekleri de olan konutların cephesinde/cephelerinde ise dikey hareketli pencereler ile çıkma düzenleri bulunur. Bölgede en yaygın yapım tekniği ahşap çatkı karkas düzeninde yapılan, boşluklarına çeşitli dolgu malzemeleri yerleştirilmiş himiş duvar oluşturma tekniği uygulamasıdır.