Kaynaştırma Eğitiminde Uygulamalı Davranış Analizi

Değerli Okuyucular,
"Kaynaştırma" ya da uygulanması amaçlanan yeni haliyle "bütünleştirme", eğitim öğretim çalışmaları içinde (gerek görevli olarak gerekse çocuklarının eğitimi nedeniyle) yer alan her bir bireyin karşılaştığı ya da bu sürecin bir bölümünde karşılaşacağı bir uygulama haline gelmiştir. Özel gereksinimli bireylerin eğitiminde zorunlu bir uygulama olan kaynaştırma uygulaması ülkemizde yasalarla desteklenmekte ancak, eğitim ortamlarında uygulanmasına bakıldığında ve bilimsel araştırma sonuçları incelendiğinde, uygulamada halen sorunlar olduğu görülmekte ve bu durum uygulamacılar ile hizmet alanlar tarafından dile getirilmektedir. "Uygulamalı Davranış Analizi" her eğitimcinin sınıfında uyguladığında, sınıfında belirgin değişiklikler olduğunu göreceği ilkeler içeren bilimsel dayanaklı uygulamalar içermektedir. Sadece davranış değiştirme değil, öğrencilerin okul içindeki ve dersler sırasındaki motivasyonlarını arttırmak için kullanılabilecek uygulamaları da içine alan bir disiplin alanıdır.

Hem "Kaynaştırma" hem de "Uygulamalı Davranış Analizi" konularını bir araya getiren bu kitapta sınıfında özel gereksinimli öğrencisi olan öğretmenlerin ve olabilecek öğretmen adaylarının sınıflarında uygulamalı davranış analizi ilkelerini nasıl uygulayabileceklerine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Birinci ünitede Uygulamalı Davranış Analizi'nin ne olduğu, dayanakları, ilkeleri ve kaynaştırma ortamlarında neden gerekli olduğuna ilişkin bilgiler paylaşılmıştır. İkinci ünitede kaynaştırmanın ne olduğu, ülkemizdeki yasalardaki yeri ve kaynaştırmayı başarıya ulaştıran etmenler ile bu etmenlerin kaynaştırma uygulamasındaki görevleri ve öneminden söz edilmiştir.

Üçüncü ünitede etkili kaynaştırma uygulamasının kapsamı, gerekçeleri, eğitimciler, öğrenciler, aileler ve toplum üzerindeki etkileri ve kaynaştırma etkili biçimde uygulanmadığında yaşanabilecek olumsuzluklardan ve etkililik verimlilik kavramlarından kısaca söz edilmiştir.

Dördüncü ünitede uygulamalı davranış analizine dayalı farklı gelişim alanlarını değerlendirme süreçlerine ilişkin açıklamalar ve örnekler, amaç yazma süreci ve farklı gelişim alanlarında kullanılabilecek amaç örneklerine yer verilmiştir. Beşinci ve altıncı ünitelerde ise uygulamalı davranış analizine dayalı etkili öğretim sunma gerekçeleri ve etkili öğretim yöntemleri açıklanmıştır. Beşinci ünitede uygun davranışların artırılması, ipucu türleri ve olumlu ve olumsuz pekiştirme süreçlerine yer verilmiştir. Altıncı ünitede ise, Uygulamalı Davranış Analizi'ne dayalı etkili olduğu ve bilimsel dayanağı olduğu kanıtlanmış sıklıkla yetersizliği olan çocukların öğretiminde kullanılan yanlışsız öğretim yöntemleri, ayrık denemelerle öğretim, video ile model olma, kendini değerlendirme, şekil verme, doğal öğretim yöntemleri ve doğrudan öğretime ilişkin kısa açıklamalar ve örnekler yer almaktadır.

Yedinci ve son ünitede de kaynaştırma ortamlarında öğretimde veri toplamanın önemi, Uygulamalı Davranış Analizi ne dayalı veri toplama türleri, her birinde
nasıl veri toplanacağı ve veri toplama örneklerine yer verilmiştir.

Öğrencim ve çok sevgili iş arkadaşım Serhat Odluyurt tarafından planlanan ve hayata geçirilen ve okuyucu dostu olarak hazırlanan bu kitabın hem alanda çalışan ve özel gereksinimli öğrencisi olan öğretmenlerimize hem de alanda çalışmak için hazırlanan öğretmen adaylarımıza son derece yararlı bilgiler aktaracağını düşünmekteyim. Kitaba emeği geçen yazarların ve sevgili Serhat'ın ellerine sağlık…
Prof. Dr. E. Sema BATU