Kazan Tatar Fıkraları

Dr. GÜLŞAH YILMAZ

Sözlü kültür mirası içerisinde önemli bir yere sahip olan fıkra türü, tarihin karanlık zamanlarına ışık tutarak mensup olduğu toplumun kültürel yapısını, düşünce tarzını, yaşadığı coğrafyayı, başından geçen olumlu ve olumsuz tecrübeleri, olaylara karşı tepkilerini yansıtmaktadır. Güldüren, en genel tanımıyla güldürürken düşündüren fıkralar, hoşça vakit geçirmenin yanında konusunu gerçek hayattan alması dolayısıyla pek çok yönden çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de eğitici bir işleve sahiptir. Kazan Tatar fıkraları, yapıcı bir üslupla insanları iyi, dürüst, cesur, erdemli, cömert ve akıllı olmaya yönlendiren sözlü edebiyat ürünlerindendir. Bu fıkralar, toplum normları içerisinde gayriresmî olarak belirlenen ideal insan tipinin belirlenmesine de olanak sağlamaktadır.

Kazan Tatar fıkralarının Türkiye Türkçesine kazandırılması amaçlanan bu çalışmada 939 fıkra Türkiye Türkçesine aktarılmış ve Kazan Tatar fıkraları için yeni bir tasnif ortaya konulmuştur. Çalışmada, Kazan Tatar fıkra metinleri vasıtasıyla Tatar sosyal hayatının ve Kazan Tatar Türklerinin kültürel izleri ile düşünce yapısı da gözler önüne serilmiştir.