Lübabü'l-Kelam

Elinizde bu çalışma, Mâtürîdî itikadî geleneğini özlü biçimde ortaya koyan bir eserlerden biridir. Bazı kaynaklarda el-Hidâye fi'l-kelâm ve el-Hidâye fî u?ûli'l-i?ti?ad adıyla geçen eserin ismi yazma nüshalarının birinde Kitâb fî Ta??î?i'l-i?ti?ad, diğerinde Lübâbü'l-kelâm şeklinde kaydedilmiştir. Söz konusu başlıkların çoğunun eserin mukaddimesindeki ifadelerden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.

Kelâm ilmi tahsilinde başlangıç seviyesinde olanlara yol göstermesi ve bilgilerini artırması için söz konusu eseri telif etmeyi düşündüğünü ifade eden el-Üsmendî, kitaba kısa bir mukaddime ile başlamaktadır. Meseleleri "fasıl" başlığıyla ele alan müellif, ilim, bilgi ve nazar bahislerini, Allah'ın varlığı ve sıfatlarını, nübüvvet meselelerini, Kur'ân'ın i'câzını, velilerin kerâmetini, kaza ve kader meselelerini, imân bahislerini ve son olarak imâmet bahislerini içine alan itikadla ilgili meseleleri öğrenmek isteyen kimseye gerekli olan bilgileri vermektedir. Eserinde felsefecilerin, Sofistlerin, Dehrîlerin; Mu'tezile'nin, Kaderiyye'nin, Cebriyye'nin, Hâricîlerin Kerrâmiyye'nin, Neccâriyye'nin, Haşeviyye'nin, Ehl-i Hadis'in ve Eş?arîlerin görüşlerine değinmekte ve eserin muhtevasına uygun bir şekilde ilgili akımların görüşlerini tartışmaktadır.