Mağrib Bölgesinde Hadis

- İbn 'Âşûr Özelinde –

Muhammed et-Tâhir b. 'Âşûr (1879-1973), İslâm âleminin en çalkantılı dönemlerinden olan XIX. ve XX. yüzyılda yaşamış Tunuslu bir âlimdir. O, yaşadığı dönemin bütün zorluklarına rağmen tefsir, hadis, fıkıh gibi çeşitli ilim dallarında pek çok eser vermiştir. Ancak ülkemizde yazdığı eser­lerden genellikle Makâsıdu'ş-şerî'ati'l-İslâmiyye ve kısmen et-Tahrîr ve't-ten-vîr, Usûlü'n-nizâmi'l-ictimâ'î fi'l-İslâm gibi sadece birkaç eseri tanınmakta olup başta hadis olmak üzere diğer alanlardaki kitapları neredeyse hiç bilinmemektedir.

İslâmî ilimlerin hemen hemen her alanında eser telif eden İbn 'Âşûr, hadis alanında Mâlik b. Enes'in el-Muvatta'ı ile Buhârî'nin el-Câmi'u's-sahîh'ı üze­rine kitaplar yazmıştır. Ayrıca Hz. Peygamber ve hadis ilmiyle ilgili çeşitli ko­nularda ciddi bir yekûn oluşturacak kadar makale yayımlamıştır. Dolayısıyla onun hadisçilik yönünü konu edinen bir çalışmanın olmamasını eksiklik olarak değerlendirmek mümkündür. Bu araştırma vesilesiyle İbn 'Âşûr'un Hz. Peygamber ve hadisle ilgili görüş ve düşünceleri ortaya çıkmış olacağı, böylece yapılacak çalışmalarda ondan faydalanılması ve kaynak gösterilmesini sağla­yacağı temenni edilmektedir. Nitekim hadis ilmiyle alakalı olarak İbn 'Âşûr'un sadece Makâsıdu'ş-şerî'ati'l-İslâmiyye'de yer alan sünnetin bağlayıcılığı tasnifi bilindiği söylenebilir. Bu durum, ayrıca İbn 'Âşûr'un hadis dışındaki diğer eserlerinde de hadisle ilgili konuların olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak bu araştırmada İbn 'Âşûr'un hadisle alakalı eserleri başta olmak üzere diğer çalışmaları da dikkate alınarak onun hadisçilik yönü ortaya konulmaya çalışılmıştır.