Mahfuzat 2

Günümüze ulaşan en eski mezhep olan İbadilik, Abdullah b. İbâd'a nispet edilmektedir. Esas imamları olan Cabir b. Zeyd'in vefatından sonra yerine geçen Ebu Ubeyde, hareket merkezi olan Basra'da gizli bir okul kurmayı başardı. Burada yetişen talebeleri bu düşünceyi Uman ve Kuzey Afrika'ya taşıdılar. Uman'da Emeviler döneminden itibaren emirlikler kuran İbadiler bu gün hala o bölgenin çoğunluğunu teşkil etmektedir. Hatta Uman Sultanlığı'nın resmi mezhebi de İbadiliktir. Hicri 160'da ise Kuzey Afrika'da adına Rüstemiler denilen bir devlet kurdular. Rüstemiler yıkıldıktan sonra değişik bölgelere dağıldılar. Günümüzde Cezayir, Tunus ve Libya'da varlıklarını korumaktadırlar. Keza Doğu Afrika'ya da yayıldılar. Tanzanya'ya bağlı Zenzibar'ın önemli bir kitlesini oluşturmaktadırlar.

İstanbul Üniversitesi adına yürüttüğümüz bir proje kapsamında Uman Sultanlığı, Cezayir, Tunus ve Zenzibar'ı ziyaret ettik. İbadilerin arasında yaşadık, mezhebi ve mensuplarını yakından tanımaya çalıştık. Bu vesileyle tuttuğumuz notları Mahfuzat: İslam Coğrafyasında Seyahat Notları II başlığı ile yayınlamaya karar verdik. Kitabın ekine de, Osmanlı-Zenzibar ilişkilerine kısmen dahi olsa ışık tutmak için, Sultan Abdülhamit'in Zenzibar Sultanına elçi olarak gönderdiği Mehmet Rüşdü Efendi'nin kendi el yazısı ile tuttuğu gezi notlarının orjinali ile latinize edilmiş halini koyduk. Amacımız, ülkemizde çok az tanınan bu kitlenin tanınmasına kısmen de olsa katkı sağlamaktır.