Mardin İlinde Sektörel Kalkınmanın Yeniden İnşası

Ülkemizde planlı ekonomik kalkınma çabalarına geçildikten sonra, bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına yönelik çok sayıda çalışma yapılmıştır. Ancak, çoğunluğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde yer alan illerin aleyhine olmak üzere, bölgeler arası gelişmişlik farklılıkları tam olarak giderilememiştir.

Mardin ilinin de aralarında bulunduğu illerde söz konusu olan gelişmişlik farklılıkları önemli ölçüde bölgesel ekonomik nedenlere (kaynak, girişimci, yatırım, ulaşım ve ticaret yetersizlikleri vb.) bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda bölgede uzun süredir devam eden güvenlik sorunu ile son yıllarda ortaya çıkan Suriye sorunu da ildeki ekonomik ve sektörel gelişmeyi olumsuz etkilemiştir.

Genel olarak ifade edilen bu nedenlerden dolayı, hali hazırda Mardin ilinde önemli bölgesel ve sektörel kalkınma sorunları bulunmaktadır. Mardin bölgesel kalkınma ve sosyo-ekonomik gelişme bakımından oldukça geri kalmış
bir ilimizdir. Mardin ili zaman zaman köylere kadar üretim gerilemesi yasamış, göç vermiş, beşeri ve fiziksel sermaye için cazibe merkezi olma özelliğinden uzaklaşmıştır. Ekonomik kararlar olumsuz etkilenmiş ve çok sayıda proje ertelenmiştir. Parasal ve fiziksel sermaye başka illere kaymış, ilde çalışanların eğitim ve sağlık koşulları, is dünyası ve turizm olumsuz etkilenmiştir. İldeki farklı sektörlerin potansiyelini ortaya çıkarmak için gerekli yatırımlar yeterince yapılamamış, birçok yatırım ve gelişme fırsatlarının değerlendirilmesinde geç kalınmıştır.

Bütün bu olumsuzluklara rağmen, Mardin ili önemli bir büyüme ve gelişme potansiyeline sahiptir. Mardin altıncı bölge kapsamında en ileri düzeyde yatırım teşviklerinden yararlanabilmektedir. Ekonomik açıdan bugüne kadar tarım, sanayi, ticaret, turizm ve madencilik gibi çeşitli sektörleri itibariyle değerlendirilmeyi bekleyen önemli karsılaştırmalı üstünlüklere sahiptir. Mardin; ihracat, sınır ticareti ve transit ticaret bakımından sınır kapıları ile komşu ülkelere ve Ortadoğu'ya açılan önemli bir kapı niteliğindedir. Bu bakımdan stratejik bir konuma sahiptir. Özellikle, içinde bulunduğumuz ve çözüm süreci olarak adlandırılan dönemin, Mardin ilinde özellikle işsizlik ve yoksulluk gibi ekonomik problemlerin ortadan kaldırılması ve tüm sektörlerde ekonomik iyileşmelerin sağlanması için bir fırsat olarak değerlendirilmesi mümkündür.

Ne var ki, bu süreçte Mardin aleyhine olan gelişmişlik farklılıklarının azaltılması, yoksulluk ve issizliğin önlenmesi ve tüm sektörlerde normalleşen bir ekonomik yasama geçilmesine yönelik iyileşmeler kendiliğinden ortaya çıkmayacaktır. Gerekli politikaların belirlenmesi, tarihsel olarak mevcut sorunların üstesinden gelinmesi ve sektörel kalkınmanın adeta yeniden inşa edilmesi gerekmektedir.

Mardin İlinde Sektörel Kalkınmanın Yeniden İnşası baslığını taşıyan bu Rapor'un amacı barış, huzur, güvenlik ve istikrar ortamının kalıcı bir şekilde sağlanmasında ekonomik koşulları da dikkate alarak, Mardin ilimizde yaşanan ekonomik sorunların ve çözümlerinin anlaşılmasını sağlamak; sektörel olarak yeniden yapılanma, yoksulluğun azaltılması ve diğer kalkınma çabalarının etkin bir şekilde uygulanabilmesine yönelik atılması gereken adımların tespit edilmesine katkıda bulunmak ve bu hususlarda politika önerileri sunmaktır.

Bu Rapor'da tarım, hayvancılık, sanayi, madencilik, iş dünyası, hizmetler, dış ticaret, turizm, ulaşım, eğitim, sağlık, kamusal politikalar ile yerel yönetimler incelenmiş ve değerlendirilmiştir. İnceleme ve değerlendirmeler sonucunda Mardin ili özelinde 80 politika önerisi ortaya çıkmıştır. Bu önerilerin tamamına "Yönetici Özeti'nden hemen sonra yer verilmiştir.

Mardin'de büyüme ve gelişme potansiyelinin değerlendirilmesi için hem nüfus hem de sermaye kaynaklarının ilde tutulmasına ve yeni kaynakların ile çekilmesine yönelik çalışılmalar ekonomik ve sosyal gelişmeye önemli katkılar sağlayacaktır. Belirtmek gerekir ki, başarılı bir sektörel kalkınma sürecinin inşa edilmesinde özel sektörün yanı sıra kamu sektörünün ve yerel yönetimlerin çabaları da önemli bir yer tutacaktır.

Sektörel düzeyde kalkınmanın ele alındığı bu Rapor'da Mardin ilimiz örnek il olarak ele alınmıştır. Bu vesileyle, bölge veya diğer illerimiz düzeyinde yapılacak benzeri çalışmaların ortaya çıkarılmasına mütevazı bir katkı verebilmek bizleri mutlu edecektir.

Rapor'un bölgesel ve sektörel kalkınma alanında çalışan araştırmacılara, uygulamanın içinde yer alan kamu görevlilerine, özel sektör mensuplarına, iş dünyasına, öğrencilere, diğer ilgililere, ülkemize ve en önemlisi sonuçları itibariyle yörede yasayan tüm vatandaşlarımıza yararlı olmasını diliyorum.

Son olarak, Rapor'un her bir bölümü çoğunluğu Mardin Artuklu Üniversitesi'nden olmak üzere alanında uzman öğretim üyeleri tarafından hazırlanmıştır. Yoğun ve özverili bir çalışma performansı ortaya koyarak bu Rapor'un ortaya çıkmasına katkı sağlayan değerli öğretim üyelerimize özel olarak teşekkür etmeyi bir borç bilirim.