Medeni Usul Hukukunda Gider ve Delil Avansı

6100 sayılı HMK ile usul hukuku sistemimize giren gider avansı ile delil avansı, davanın düzenli bir biçimde yürütülmesini sağlamak, yargılamanın uzamasının önüne geçmek amacıyla usul hukuku sistemimize dahil edilmişlerdir. Bu ortak yönlerine karşın, nitelikleri, kalemleri, ödenmeleri gereken yargısal aşamalar, ödenmemeleri hâlinde uygulanacak hükümler ve nihayet doğurdukları hukuki sonuçlar gerçekten önemli farklılıklar göstermektedir.

HMKnın yürürlüğe girdiği tarihten bugüne beş yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen uygulamada rastlanan bazı hatalı kararlar, bu farklılıkların sistematik bir çalışma içerisinde ortaya konulmasında yarar bulunduğu düşüncesini doğurmuştur. Öte yandan Gider Avansı Tarifesinin 4 üncü maddesinde söz konusu avansın kapsamına delil avansına konu olacak kalemlerin alınmış olması da uygulamada karışıklıklar yaratmakta, her iki avansın birlikte değerlendirilmesi gibi hatalı uygulamalara yol açmaktadır.

Bundan başka her iki kuruma ilişkin olarak uygulanması gereken ve bazı hakların düşmesi sonucunu doğuran kesin süre kurumunun da can alıcı yönleri ve sistematik bir anlatımla -özellikle hukuk uygulamacılarına- sunulmasında yarar görülmüştür.

Tüm bu nedenlerle her iki kurum, Yargıtay kararları ekseninde incelenmiş, ayrıca konuyla ilgili öğretide -sayısı şimdilik fazla olmayan- yapılan çalışmalar da bu incelemede değerlendirilmiştir.