Medeni Yargılama Hukukunda Yetki Sözleşmeleri

Yetki sözleşmesi, tarafların aralarında doğmuş veya doğabilecek belirli yahut belirlenebilecek hukuki ilişkiden kaynaklı uyuşmazlığın çözümü için başvuracakları mahkemenin belirlenmesi amacıyla yaptıkları sözleşmedir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunuyla birlikte yetki sözleşmesi yapmasına cevaz verilen kişiler tacirler veya kamu tüzel kişileriyle sınırlandırılmıştır. Bu kişiler arasında yapılan yetki sözleşmesi, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça münhasır yetki sözleşmesi olacaktır. Niteliği itibariyle bir usul sözleşmesi olan yetki sözleşmesi uygulamada çoğunlukla bir maddi hukuk sözleşmesi içinde yetki kaydı şeklinde yapılmaktadır. Yetki sözleşmesi yapabilecek kişilerin tacir veya kamu tüzel kişileriyle sınırlandırılması, uygulamada özellikle kambiyo senetlerine eklenen yetki kaydının yetki sözleşmesi yapmaya ehil olmayan üçüncü kişiler bakımından hangi durumlarda bağlayıcı olacağı sorununu ortaya çıkarmıştır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun, yetki sözleşmesinde zayıf tarafının korunması amacıyla ihdas edilmiş olan hükmü, amaçlanan korumayı sağlayıp sağlamadığına ilişkin olarak, öğretide ve yargı içtihatlarında farklı görüşleri ortaya çıkarmıştır.

İÇİNDEKİLER

Giriş

Birinci Bölüm

Yetki Sözleşmesinin Hukuki Niteliği, Türk Hukukunda Yetki Sözleşmeleri ve Sözleşmeye Uygulanacak Hükümler

I. Genel Olarak

II. Yetki Sözleşmesinin Hukuki Niteliği

A. Usul İşlemleri

B. Yetki Sözleşmesi

III. Türk Hukukunda Yetki Sözleşmeleri

A. Medeni Yargılama Hukukunda Yetki Sözleşmeleri

B. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunda Yetki Sözleşmeleri

IV. Yetki Sözleşmesinin Yapılma Zamanına Göre Uygulanacak Hükümler

A. Genel Olarak

B. Zaman Bakımından Uygulanma Kavramı ve Yetki Sözleşmesinin Zaman Bakımından Uygulanmasına İlişkin Görüşler

C. Tamamlanmış İşlem Kavramı

D. Yetki Sözleşmesinin Tamamlanma Zamanı ve Zaman Bakımından Uygulanmaya İlişkin Görüşümüz

İkinci Bölüm

Yetki Sözleşmesinin Kuruluşu,Geçerlilik Şartları, Etkisi,

Hükümleri ve Sona Ermesi

I. Yetki Sözleşmesinin Kuruluşu

II. Yetki Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları

A. Kesin Yetki Hali veya Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf Edemeyeceği Halin Bulunmaması

B. Sözleşmenin Tarafları Açısından Geçerlilik Şartları

1. Genel Olarak

2. Tacirler

3. Kamu Tüzel Kişileri

C. Diğer Geçerlilik Şartları

1. Uyuşmazlığın Kaynaklandığı Hukuki İlişkinin Belirli veya Belirlenebilir Olması

2. Mahkemenin veya Mahkemelerin Belirli Olması

3. Yetki Sözleşmesinin Yazılı Olarak Yapılması

D. Yetki Sözleşmesinin Geçerliliğinin İncelenmesi

III. Yetki Sözleşmesinin Etkisi

A. Yetki Sözleşmesinin Cüzi ve Külli Halefler Bakımından Etkisinin Değerlendirilmesi

B. Yetki Sözleşmesinin Kefil ve Üçüncü Kişiler Bakımından Etkisi

C. Kambiyo Senetlerinde Yer Alan Yetki Kayıtlarının Avalist ve Cirantalara Etkisi

D. Sözleşmeye Katılma-Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme ve Sözleşmenin Devri Halinde Yetki Sözleşmesinin Etkisi

E. Yetki Sözleşmesinin Etkisi Hakkındaki Görüşümüz

IV. Yetki Sözleşmesinin Hükümleri

A. Münhasır Yetki Sözleşmesi-Münhasır Olmayan Yetki Sözleşmesi

B. Olumlu Yetki Sözleşmesi-Olumsuz Yetki Sözleşmesi

V. Yetki Sözleşmesinin Sona Ermesi

Sonuç

Kaynakça