Muhaberat ve Muhaverat

Muallim Naci, Sakız'da görevli iken Tercüman-ı Hakikat'e yazılar gönderir; Ahmed Midhat Efendi de bunları gazetesinde yayımlar. Naci'nin tayiniyle kesilen yazışmaları, Ahmed Midhat Efendi'nin birkaç girişiminden sonra tekrar başlar ve aralarında oniki mektup gidip gelir.

Muallim Naci'nin Sakız'dan gelip de Tercümân-ı Hakikat'ın yazı işlerini üstlendiği zamana kadar geçen süre içerisinde teati edilen mektuplar önce, Tercümân-ı Hakîkat'te yayımlanır. Bazı dostlarının isteği üzerine daha sonra da kitap halinde basılır.
Mektuplar; Muallim Naci'nin Varna'daki yaşantısı, Yenişehir-Fener'de cinayet mahkemesi katipliği, Naci mahlasını alışı, kişiliği, hayatının bir devresinde alkolün pençesine düşmesi, inzivayı sevmesi, kişisel alışkanlıkları, hattatlığı, gazetecilik ve gazetecilerle ilgili düşünceleri ile Ahmed Midhat Efendi'nin ailevi yaşantısı, nesri nazma tercih edişi, şiirle ilgili düşünceleri ve her iki tarafın birbirine bakışına ilişkin ilginç anekdotlar içermektedir.