Müslüman Tolstoy

Büyük bir romancı ve ahlakçı olan Tolstoy, sadece roman yazmamış, aynı zamanda Hıristiyanlığı eleştirerek kendi devrinde ilgi odağı olmuştur. Ölümünden sonra yetmiş yıl gizlenen ona ait bir eserin ortaya çıkmasıyla ve bazı mektuplarının elde edilmesiyle Tolstoy, edebiyat ve İslam dünyasının da gündemine oturdu. Bir ifadesi şöyle: "Muhammed kendini Allah ile bir tutmuyor, Müslümanların dininde hiçbir sır ve muamma yoktur... Benim için söylemesi tuhaf olsa da Müslümanlık Hıristiyanlıktan üstündür..." Tolstoy, Müslüman olmasını bir türlü içine sindiremeyen ve kendisiyle sürekli tartışıp sonunda evden çekip giden eşi Sofya'ya şöyle demiştir: "Muhammedîlik bana çok yardım etmiştir, çok..." Şu söz de ona aittir: "Kalbimizde Allah'ın nuru vardır, onun adı da vicdandır." Toplumdan uzaklaşıp bir çiftliğe çekildiğinde kendisine mektup yazan Yelena Yefimovna Vekilova'ya verdiği cevap şöyle: "Müslümanlığın Hıristiyanlık karşısındaki üstünlüğüne ve özellikle sizin evlatlarınızın hizmet ettikleri maksadın âlicenaplığına gelince, bu konuya bütün kalbimle katılıyorum." Tolstoy'un, mektuplarına verdiği şu cevap ile bir aile dramdan kurtuldu ve Müslüman oldu: "Müslümanlığın Kilise Hıristiyanlığından kıyas kabul etmez derecede üstün durması bende hiçbir şüphe doğurmuyor." Eşi Sofya Andreyevna ile geçen diyaloğun bir kısmı şöyle: Tolstoy: -Müslümanların Allah'tan başka ilahı yoktur ve Muhammed onun peygamberidir. Burada hiçbir muamma ve sır yoktur. Eşi: -Hangisi daha iyidir? Hıristiyanlık mı, Müslümanlık mı? Tolstoy: -Benim için açıktır ki Müslümanlık daha iyidir, daha üstündür. Kısa bir süre sustuktan sonra şöyle devam eder: -Müslümanlık, kıyas kabul etmez derecede Hıristiyanlıktan üstündür. Müslümanlık bana çok yardım etmiştir. Bu kitap; elde edilen yeni belgeleri, Tolstoy'un Müslümanlık ile ilgili itiraflarını, Müslümanlık ile ilgili yetmiş yıl saklanan eserinin Rusça orijinal halini, orijinal halinden çevirisini, Tolstoy'un dostlarına yazdığı mektuplarında Müslümanlık'tan söz eden ifadeleri ve Müslümanlık konusunda eşiyle olan tartışmalarını da içeren önemli bir başvuru eseridir.