Muvatta - İmam Muhammed Rivayeti

Muvatta, hadis kitapları içinde en önce telif edilenlerden ve en önemlilerindendir. Kütüb-i Sitte'nin ilk eseri Sahîh-i Buhârî'den yaklaşık yarım asır önce telif edilmiştir. İmam Mâlik'in 147/764 senesinde kaleme almaya başladığı eser 159/776 yılında tamamlanmıştır. İmam A'zam Ebû Hanîfe'nin 150/767 yılında vefatından sonra ikinci büyük talebesi İmam Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî (ö. 189/805), Medine-i Münevvere'ye giderek orada üç yıl kalmış ve İmam Mâlik'in ağzından Muvatta'yı dinlemiştir. Muvatta'ı birçok muhaddis rivâyet etmiştir. İmâm Mâlik'ten başka diğer şeyhlerden de hadis rivâyet etmesi, Hicaz ehlinin hadislerinin yanında Irak ehlinin hadislerine de yer vermesi, rivâyet ettiği hadisleri yorumlaması, muğlak kelimeleri açıklaması, râvîlerin durumunu değerlendirmesi, İmâm Ebû Hanîfe ve İmam Mâlik'in görüşlerinden başka birçok âlimin görüşlerine yer vermesi, Ehl-i rey ve Ehl-i hadîsin görüş farklılıklarına yer vermesi ve husussiyle de Hanefî mezhebinin delillerini ihtivâ etmesiyle İmam Muhammed'in Muvatta'ı diğer Muvatta rivâyetlerinden ayrılmaktadır. Muvatta'ı İmâm Mâlik'e okuyan İmam Şâfiî (ö. 204/820), eser hakkında, "Allah'ın kitabı dışında Malik'in kitabından daha faydalı bir eser yoktur" demiştir. İbn Abdilber (ö. 463/1071) et-Tekassî'de (s.9) şöyle demiştir: "Muvatta, benzersiz bir kitaptır ve Allah'ın kitabı dışında Muvatta'dan üstün başka bir kitap daha yoktur." Ebû Bekr İbnü'l-Arabî (ö. 543/1148) şöyle der: "Muvatta, ilk asıl ve özdür. Buhari'nin kitabı ise bu bâbta ikinci asıldır. Müslim ve Tirmizî gibi diğer bütün hadisçiler eserlerini bu iki asıl üzerine bina etmişlerdir."