Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme

Osmanlı Devleti'nin klasik bürokratik yapısı, modernleşme sürecinin etkisiyle 19. yüzyılda köklü bir değişim geçirmişti. Daha önce yayınladığımız Para Pul Oldu: Osmanlı'da Kâğıt Para, Maliye ve Toplum adlı kitabıyla bankacılık ve finans tarihi yarışmasında birincilik ödülü kazanan Ali Akyıldız, Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme'de derlenen yazılarında, 19. yüzyıl boyunca Osmanlı bürokrasisinde yaşanan merkezîleşme, genişleme ve reform sürecini ayrıntılarıyla ele alıyor. Öncelikle bürokratik yenileşmeyi zorunlu kılan nedenleri inceleyen yazar, modernleşmenin kaçınılmaz bir süreç olarak kendisini nasıl dayattığına dikkat çekiyor. Akyıldız'a göre, Osmanlı modernleşmesinin gerçek başlangıcı, Tanzimat Fermanı değil, idarî sistemin bütünüyle yeniden düzenlendiği ve birçok yeni kurumun oluşturulduğu II. Mahmud dönemidir. Merkez ve taşra teşkilatındaki reformların ve otorite paylaşımı mücadelesinin irdelendiği kitapta, yenileşmenin billurlaştığı modern gelişmeler üzerinde duruluyor: Modern arşivin kurulması, belgelerin dil, şekil ve içerik yönünden değişimi, nezaretlerin ve daimî meclislerin oluşturulması... Ayrıca, II. Abdülhamid'in çalışma sistemi, yönetim anlayışı ve Bâbıâli'yle ilişkileri, çok zengin ve farklı tür kaynaklar kullanılarak analiz ediliyor. Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, son derece kapsamlı bir arşiv araştırmasına dayanan, titiz bir tarihçilik örneği...