Osmanlı Taşrasının İdari Taksimatı ve Yöneticileri

Osmanlı Devleti kuruluşunu tamamladıktan sonraki süreçte askeri başarılarına bağlı olarak sınırlarını üç kıtaya yayacak oranda genişletmiş, bu bağlamda merkez ve taşrada devrin şartlarına bağlı olarak sürekli gelişim ve değişim gösteren bir idari yapılanma içerisinde olmuştur. Devletin taşradaki mülki idari yapılanmasının temel iki unsuru, sancaklar ve kazalardır. Fonksiyonları itibariyle bu iki temel idari ünite birbirinden ayrılmaktadır. Bu bakımdan Osmanlı taşrasını sancak ve kaza idaresi şeklinde iki başlı değerlendirmek gerekir. Bu idari üniteler, vilayet veya eyalet denilen üst idari taksimat ünitelerinin bünyesinde yer alıyorlardı.

Elinizdeki kitap, alanın Türkiye'deki en yetkin isimlerinden olan Prof. Dr. Orhan Kılıç'ın Osmanlı Devleti'nin eyalet ve sancak eksenli olarak taşra idari taksimatı ve yöneticileri ile ilgili yaklaşık yirmi beş yıllık süreçte yaptığı bilimsel çalışmaların yeniden gözden geçirilerek güncelleştirilmiş ve seçilmiş 52 makalesinden oluşmaktadır.

İki cilt halinde hazırlanan eser; Osmanlı Devleti'nin Eyalet/Sancak Taksimatı ve Teşkilatı, Anadolu, Orta ve Doğu Avrupa, Kafkaslar ve Azerbaycan, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ile Akdeniz ve Adalar Denizi adlı altı bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerde, Osmanlı idari taksimatının nasıl şekillendiği ve yöneticilerinin kimler olduğunu içeren yazılar yer almaktadır.

Makalelerin birçoğunda arşiv kaynaklarından elde edilen bilgiler sistematik bir anlayışla sunulmuş ve Osmanlı taşra idaresinin şifreleri çözülmeye çalışılmıştır. Osmanlı merkezi yönetiminin taşradaki idari tercihlerinin devletin güçlenmesi veya zayıflamasına nasıl etki ettiğinin cevaplarına çeşitli bölgelerdeki farklı uygulamalara bakarak ulaşmak mümkündür. Bu sistematik bilgiler araştırmacılar tarafından farklı bakış açıları ile değerlendirilebilir. Kitap; idari ve mülki tarih, tarihi coğrafya ve ekonomik tarih bakımından da önemli veriler içermektedir. Bu özelliklerinden dolayı Osmanlı taşrası ile ilgili araştırma yapan veya bilgi sahibi olmak isteyen herkesin istifade edebileceği bir başvuru eseri niteliğindedir.