Osmanlı Toplumunda Ötekileştirme Düşmanlık ve Nefr

Osmanlı İmparatorluğu'nun çokdinli, çokdilli ve çokuluslu yapısındanbahsedilirken genellikle "hoşgörü," "toplumsal huzur" ya da "uyum içindebirlikte yaşayabilme" gibi olumlu kavramlar kullanılır. Peki sahiden dedurum bu kadar tozpembe miydi? Gerçekten Osmanlı toplumununönemli belirleyici bir özelliği hoşgörü ve uyum içinde olması mıydı? HakanT. Karateke, H. Erdem Çıpa ve Helga Anetshofer'in derlediği ve birçoktarihçinin katkı sunduğu, Osmanlı Toplumunda Ötekileştirme, Düşmanlık veNefret (16.-18. Yüzyıllar), bu romantik bakıs¸ açısına daha realist yaklas¸ımlargelis¸tiriyor. Yazarlar, dinî ve toplumsal grupların, milliyetçi ideolojilerinyayılmasından önce de, "öteki" ve "yabancı" gibi görülenlere karşı duyduğutahammülsüzlüklerin yaygınlığına dikkat çekiyor. Kökleşmiş önyargılarınötesinde, güncel gerilimler, toplumsal ve ekonomik dalgalanmalardanbeslenebilen farklı olumsuzluklara işaret ederek, "Osmanlı Barışı"nın çokdaha karmaşık bir s¸ekilde tanımlanması gerektiğini ileri sürüyorlar."Tabii ki, antipatinin çok değis¸ik biçimleri ve s¸iddet dereceleri var. Yelpazeninbir ucunda sistematik devlet zulmü, tehcir ve şiddetin, diğer ucunda isegünlük hayattaki aşağılamaların ya da mesela ticaret ilişkilerinde görülengüvensizliğin yer aldığını düs¸ünebiliriz.

Elinizdeki çalışma Osmanlıtoplumunu oluşturan cemaatler arasındaki karşılıklı antipatilerin negibi s¸ekiller alabileceğini anlamayı ve bu duyguları 19. yüzyıl öncesindeOsmanlı toplumu özelinde konumlandırmaya yönelik tarihsel bir yaklaşımgeliştirmeyi amaçlıyor."