Sefile

"Mazlume fuhuş¸ denilen girdabın en mu¨this¸ amakına kadar yuvarlandı.
Mazlume merâtib-i insaniyyenin en sefiline, en zeliline kadar indi.
Mazlume hayatın en mu¨levves, en mu¨stekreh tecru¨belerinden gec¸ti.
Mazlume insanların en bedbahtı, en fela^ket-dîdesi oldu. Fakat Mazlume artık mustarip olmuyor, agˆlamıyordu.
(…)
Mazlume hic¸bir s¸ey degˆildi; fakat Mazlume du¨s¸mu¨s¸ bir kızdı. Du¨s¸mu¨s¸ bir kız cemiyet-i bes¸eriyenin en mu¨stekreh bir lekesidir."

Gencecik yaşında kimsesiz kalan Mazlume'nin birey ve toplum tarafından fuhuşa sürüklenişini realist ve natüralist bir anlayışla irdeleyen Halid Ziya, özellikle romantik yazarlar tarafından çokça işlenen "düşmüş kadın" temasını onların aksine sert ve eleştirel bir dille ele alır. Toplum tarafından yalnızlığa ve sefalete terk edilen Mazlume, âşık olduğu adama iffetini teslim ederek âdeta insanlığından uzaklaşır. Büyük bir yıkım yaşayan genç kız, fuhuşa sürüklenmeden önce de sürüklendikten sonra da görmezden gelinen, insanlığı yok sayılan ve ötekileştiren bir metadır. Toplum tarafından insanlığın yüz karası olarak kabul edilen bu genç kız, seçmediği bu hayata onu sürükleyen insanlara "Beni ne yaptınız?" sorusunu sormaktan başka bir şey yapamaz. Ona cinsel bir meta olmanın dışında bir değer atfetmeyen toplum onun yavaş yavaş ölüme sürüklenişi karşısında da bigânedir.