Tarih-i Tekvin Yahud Hilkat

"Her ne vakit ki tabii bilimler ve özellikle de kainatın yaratılışına dair yüksek konuların incelenmesiyle meşgul olursam, artık diğer bilgiler itibarımdan düşüp insanı başlangıç ve son hakkında bilgi sahibi kılan yalnız bu bilimlere vakit ayırmayı arzu ederim. Nihayetsiz zaman başlangıçsız ve sonsuz hızla akıp giden bir nehirdir ki mecrası, oluş dönüşümlerinin alanı ve daimi olayların varacağı yer ve bekli varoluşun muayyen suyunun aynıdır.

Alem sahnesinde kainat oyuncu ve dehr olanları seyr ve temaşa edicidir. (...) Hele zaman 'telgraf'ının telgraf telinin bir ucu daima elimizde olmakla geride bıraktığı eserler üzerinde akıl yürüterek geçmiş çağların karanlıklarında saklı olan diğer ucunu başlangıç var ise keşfedip araştıralım. Doğrusu böyle bir araştırmaya girişmek büyük cesarete ve belki insan idrakinin niahi mertebesinde bulunan güç bir meseleyi çözmeye kalkışmak demek ise de 'Utlubu'l-'ilme mine'l-mehdi ile'l-lahdi ('Beşikten mezara kadar ilmi talep ediniz') emrine uyarak öncelikle beşiğimizi ve ikinci olarak mezarımızı, yani nereden geldik nereye gideceğimizi günümüz bilimlerinin yardımıyla arayalım."