Tarixu Hisn Keyfa (Arapça)

Yakın gelecekte Ilısu Baraj Gölü'nün sularında yitip gidecek olan Hasankeyf şehrininyaklaşık iki yüzyıllık tarihini kapsayan ve tek nüshası Viyana Kraliyet Kütüphanesinde bulunanNüzhetu'n-Nâzır ve Râhetu'l-Hâtır isimli Arapça eser, Hasankeyf Eyyûbîleri alanındadoktorasını yapmış bağımsız akademsiyen Yusuf Baluken tarafından edisyon kritik edilerekNûbihar Yayınları tarafından yayınlandı. Baluken, çalışmaya önemli bir bölüm daha eklemiş.Hasankeyf tarihini ilgilendiren çok sayıda belgeyi içeren bu eklemelerle birlikte bu çalışmanınşehrin tarihine ilişkin ansiklopedik bir kaynak işlevi görmesi beklenmekte.

Kitap Hasankeyf Eyyûbîlerinin saray bürokratının kaleminden çıkmış Hasankeyf Eyyûbî hükümdarı el-Meliku'l-Âdil Süleymân döneminde saraydaki önemli bürokratlardan biri olan el-Hasan bin İbrâhîm el-Münşî el-Hısnî (ö. 822/1420'den sonra)tarafından kaleme alınmış ve doğrudan Hasankeyf Eyyûbîleri tarihini konu edinmekte olanönemli bir kaynaktır.

Yazar, 13 Ramazan 821/14 Ekim 1418 günü Gâyetu'l-Matlûb fî Tarihi Beyti Eyyûbisimli ilk kaleme aldığı eserinde Hasankeyf Eyyûbîlerine dair olayları ayrıntılı yazmıştı. Eserinibitirdiği tarih olan 822/1420 yılında yazar, tuttuğu notları el-Meliku'l-Âdil Süleymân'a arz etti.Yanlış ve eksik olan kısımları sultanın söylediği doğrultuda düzeltti ve ilaveler yaptı. Dahasonra bu eserinin ayrıntılı olduğunu görünce Nüzhetu'n-Nâzır ve Râhetu'l-Hâtır adıylaözetledi.

Nüzhetu'n-Nâzır isimli eserin eldeki mevcut el yazma 778/1376-1377 yılı olaylarıylabitmektedir. Eksik el yazması olarak günümüze ulaşan bu nüsha 14 Cemaziyelâhir 937/2Şubat 1531 tarihinde Hızır bin Hızır el-Âmidî isimli bir müstensih tarafından istinsahedilmiştir.