TBMM'de Buhârî

Bu çalışmada, Tu¨rkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra 1925 yılında Tu¨rkçe olarak kaleme alınmaya başlanan Buhari şerhi u¨zerinde duracağız. Osmanlı Devleti'nin sonunda kurulan Tu¨rkiye Cumhuriyeti'nde hadîs çalışmalarının yeniden başlaması açısından önemli olan ve Zebidî'nin et-Tecrîdu¨'s-Sarîh adını verdiği bu eser Sahih-i Buhârî'nin muhtasarıdır. Çalışma dört bölu¨mden oluşmaktadır. Birinci bölu¨mde, Buhârî'nin (ö. 256/870), Yemenli Muhaddis Zebidî'nin (ö. 893/1488), Tecrid'in ilk u¨ç cildini Tu¨rkçeye çeviren ve şerheden Bâbanzâde Ahmed Nâim (1872- 1934) ve Tecrid'in geriye kalan kısmını Tu¨rkçe'ye çevirip 12 cilt hâlinde şerheden Kâmil Miras'ın (1875-1957) hayatı ve eserleri incelendi. İkinci bölu¨mde, hadis ıstılahları arasında yer alan kavramlar u¨zerinde duruldu. Üzerinde inceleme yapmış olduğumuz eserde özellikle değinilen, "İhtisar", "Câmi", "Tecrîd" kavramlarının tanımı yapıldı. Sahîh-i Buhârî'ye yapılan Tecrîd'ler, Tecrîd-i Sarîh u¨zerine yapılan şerhler araştırıldı. Zebidî'nin yapmış olduğu Tecrîd'in özellikleri belirtildi. Üçu¨ncu¨ bölu¨mde ise eserde izlenilen şerh yöntemi ve Tu¨rkçe'ye yapılan tercu¨menin özelliklerine değinildi. Mu¨elliflerin, hadis'i hadis'le açıklaması, hadis'in vu¨rûd sebebini belirtmeleri, hadis'te geçen ğarib kelime izâhları yapmaları, gramer tahlillerine yer vermeleri, fıkhî ve kelâmî konulara değinmeleri hususları ortaya konuldu. Eseri Tu¨rkçe'ye tercu¨me tekniklerine yer verildi. Dördu¨ncu¨ bölu¨mde, Ahmed Nâim ve Kâmil Miras'ın Tecrid-i Sarîh'i şerhederken kullandıkları Tefsir, Kelâm, Fıkıh, İslâm Tarihi, Hadîs Usu¨lu¨ ve Tarihi, Ricâl İlmi ve diğer alanlardaki eserlerin adlarını ve mu¨elliflerinin isimlerini tesbit ettik. Eserleri mu¨mku¨n olduğunca kısaca tanıtmaya çalıştık.