Ticaret Hukuku – II Kıymetli Evrak Hukuku

Prof. Dr. Mustafa İsmail KAYA
Dr. Öğr. Üyesi Burçak TATLI
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Baskıya Önsöz 5
İkinci Baskı İçin Önsöz 7
Önsöz 9
Kısaltmalar 19
Birinci Bölüm
KIYMETLİ EVRAK HUKUKU GENEL ESASLARI
I. KIYMETLİ EVRAKIN TANIMI VE UNSURLARI 21
A. Kıymetli Evrakın Senet Unsuru 21
B. Kıymetli Evrakın Hak Unsuru 22
II. KIYMETLİ EVRAKTA HAK İLE SENET ARASINDAKİ BAĞ 22
III. KIYMETLİ EVRAKIN ÖZELLİKLERİ 23
IV. KIYMETLİ EVRAKIN SINIFLANDIRILMASI 24
A. İçerdiği Hakkın Türü Açısından 24
1. Alacak Senetleri 24
2. Ortaklık Senetleri 25
3. Makbuz Senedi ve Varant 25
B. Hakkın Senetten Önce Var Olup Olmaması Açısından 25
1. Açıklayıcı Senetler 25
2. Kurucu Senetler 26
C. Sebebe Bağlı Olup Olmaması Açısından 26
1. Sebebe Bağlı Olmayan Senetler 26
2. Sebebe Bağlı Senetler 26
D. Devir Şekli Açısından 27
1. Nama Yazılı Senetler 27
2. Emre Yazılı Senetler 28
3. Hamiline Yazılı Senetler 29
E. Kamu Güvenine Sahip Olup Olmaması Açısından 29
1. Kamu Güvenine Sahip Senetler 30
2. Kamu Güvenine Sahip Olmayan Senetler 30
F. Yatırım Amacı Taşıyıp Taşımamasına Göre 31
V. KIYMETLİ EVRAKTA DEF'İ 31
A. Nama Yazılı Senetlerde Def'i 32
B. Emre Yazılı Senetlerde Def'i 32
1. Mutlak Def'iler 32
a. Senet Metninden Anlaşılan Def'iler 32
b. Senedin Geçersizliğine İlişkin Def'iler 33
2. Nispi Def'iler 33
a. Kişisel Nispi Def'iler 33
b. Kişisel Olmayan Nispi Def'iler 34
C. Hamiline Yazılı Senetlerde Def'i 34
VI. KIYMETLİ EVRAKTA SENET TÜRÜNÜN DEĞİŞMESİ 35
VII. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYAI VE İPTALİ 36
A. Kıymetli Evrakın İptaline İlişkin Özel Hükümler 38
1. Nama Yazılı Senetlerin İptali 38
2. Emre Yazılı Senetlerin İptali 38
3. Hamiline Yazılı Senetlerin İptali 39
B. Kıymetli Evrakın İptalinin Sonuçları 41
İkinci Bölüm
KAMBİYO SENETLERİ (TİCARİ SENETLER)
I. GENEL OLARAK 43
II. KAMBİYO SENETLERİNİN ÖZELLİKLERİ 43
III. KAMBİYO SENETLERİ VE TEMEL BORÇ İLİŞKİSİ 45
IV. KAMBİYO SENETLERİNDE EHLİYET 46
V. KAMBİYO SENETLERİNDE İMZA 47
VI. KAMBİYO SENETLERİNDE TEMSİL 47
Üçüncü Bölüm
POLİÇE
I. GENEL OLARAK 49
II. POLİÇENİN UNSURLARI 49
A. Zorunlu Unsurlar 50
1. Poliçe Kelimesi 50
2. Belirli Bir Bedele İlişkin Kayıtsız Şartsız Havale 51
3. Muhatabın–Ödeyecek Kişinin Adı 52
4. Lehtar 52
5. Düzenlenme Tarihi 53
6. Düzenleyenin İmzası 53
B. Alternatif Zorunlu Unsurlar 54
1. Vade 54
a. Görüldüğünde 54
b. Görüldükten Belli Bir Süre Sonra 55
c. Düzenleme Gününden Belirli Bir Süre Sonra 55
d. Belirli Bir Günde 55
2. Ödeme Yeri 56
3. Düzenleme Yeri 57
C. İhtiyari Unsurlar 58
1. TTK Tarafından Düzenlenen Kayıtlar 58
2. TTK Tarafından Düzenlenmeyen Kayıtlar 60
D. Şekil Şartlarına Aykırılığın Sonuçları 61
III. BEYAZ (AÇIK) POLİÇE 62
IV. İMZALARIN BAĞIMSIZLIĞI İLKESİ 63
V. POLİÇEDE KABUL 64
A. Kabule Arz 65
B. Kabule Arzın İhtiyarı Olması Kuralı ve İstisnaları 65
1. Kabule Arzın Yasaklanması 65
2. Kabule Arzın Zorunlu Tutulması 66
C. Kabulün Şekli 66
D. Kabul İçin İbraz Süresi ve Yeri 67
E. İkinci Kez Kabule Arz (Düşünme Süresi) 68
F. Düzenleyenin Kabulden Sorumlu Olmayacağı Kaydı 68
G. Kabule Arzın Sonuçları 69
VI. POLİÇENİN DEVRİ: CİRO 70
A. Cironun Tarafları 71
B. Cironun Zamanı 71
C. Cironun Şekli 72
D. Cironun Türleri 73
1. Temlik Cirosu 73
2. Tahsil Cirosu 76
3. Rehin Cirosu 77
VII. POLİÇEDE AVAL 77
A. Avalin Şekli 77
B. Avalin Tarafları 78
C. Avalin Hükümleri 79
D. Avalin Sona Ermesi 79
VIII. POLİÇENİN ÖDENMESİ 80
A. Poliçenin Ödeme İçin İbrazı 80
B. Ödeme 82
IX. POLİÇENİN KABUL EDİLMEMESİ VEYA ÖDENMEMESİ HALİNDE BAŞVURMA HAKKI 84
A. Poliçenin Borçluları 84
B. Başvuru Hakkının Kullanılması için Aranan Şartlar 86
1. Maddi Şartlar 86
2. Şekli Şartlar 87
a. Kabul Etmeme Protestosu 87
b. Ödememe Protestosu 88
3. Protesto Şartının İstisnaları 89
4. Protestonun İçeriği ve Usulü 91
C. Başvuru Hakkının Kapsamı 92
D. Başvuru Hakkının Kullanılması 93
E. Retret 94
F. İhbar 94
G. Araya Girme 95
H. Başvuru Hakkının Düşmesi 97
İ. Zamanaşımı 97
X. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME 98
XI. POLİÇEDE KARŞILIĞIN DEVRİ 99
Dördüncü
Bölüm BONO
I. GENEL OLARAK 103
II. BONONUN UNSURLARI 104
A. TTK m. 776/1 Uyarınca Unsurlar 104
B. Zorunlu Unsurlar 105
1. Bono ve Emre Yazılı Senet İbaresi 105
2. Kayıtsız ve Şartsız Belirli Bir Bedel Ödeme Vaadi 105
3. Kime veya Kimin Emrine Ödenecekse Onun Adı 106
4. Düzenleme Tarihi 106
5. Düzenleyenin İmzası 106
C. Alternatif Zorunlu Unsurlar 107
1. Düzenleme Yeri 107
2. Ödeme Yeri 107
D. İhtiyari Unsurlar 108
1. TTK'da Sayılan İhtiyari Unsurlar 108
2. TTK'da Sayılmayan İhtiyari Kayıtlar 109
E. Şekil Şartına Aykırılığın Sonuçları 110
III. BONOYA UYGULANACAK POLİÇE HÜKÜMLERİ 110
IV. BONODA ZAMANAŞIMI 111
Beşinci Bölüm
ÇEK
I. GENEL OLARAK 113
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 114
III. ÇEKİN BONO VE POLİÇEDEN FARKLARI 115
A. Çekin Poliçeden Farkları 115
B. Çekin Bonodan Farkları 116
IV. ÇEKİN UNSURLARI 117
A. Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Çekin Zorunlu Unsurları (TTK m. 780) 117
1. Çek Kelimesi 117
2. Belirli Bir Bedelin Kayıtsız Şartsız Ödenmesi Konusunda Havale 117
3. Muhatabın Unvanı 118
4. Ödeme Yeri 119
5. Düzenleme Tarihi ve Yeri 119
6. Düzenleyenin İmzası 121
7. Banka Tarafından Verilen Seri Numarası 122
8. Karekod 122
B. 5941 Sayılı Çek Kanunu Uyarınca Çekin Unsurları (ÇekK m. 2/6,7) 123
C. Şekil Şartlarına Aykırılığın Sonuçları ve Çeke Konulabilecek Diğer Kayıtlar 124
1. Mutlak Zorunlu Kayıtlar 124
2. Alternatif Zorunlu Kayıtlar 124
3. İhtiyari Kayıtlar 125
a. TTK'da Yer Alan İhtiyari Kayıtlar 125
b. TTK'da Yer Almayan İhtiyari Kayıtlar 126
4. Çekte Bulunması Yasak Olan Kayıtlar 126
a. Senedin Çek Olma Niteliğini Etkilemeyen Kayıtlar 126
b. Senedin Çek Olma Niteliğine Etki Eden Kayıtlar 126
V. ÇEKİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 127
A. Çek Karnelerinin Bankalar Tarafından Bastırılması 127
B. Çek Düzenleyebilmenin Koşulları 128
1. Karşılık 128
2. Çek Anlaşması 128
C. Bankanın Bildirim Yükümlülüğü 130
VI. ÇEKTE LEHTAR 131
VII. ÇEKTE VADE 132
VIII. ÇEKTE İBRAZ SÜRELERİ 132
IX. ÇEKİN DEVRİ 134
X. ÇEKTE KABUL YASAĞI 136
XI. ÇEKİN TAHSİL EDİLEBİLİRLİĞİNE İLİŞKİN GÜVENİ ARTTIRICI İŞLEMLER 136
A. Teyitli (Bloke) Çek 136
B. Çekin Vizesi 137
C. Garantili Çek (Çek Kartı) 137
D. Banka Çeki 138
XII. ÇEKTE ÖDEME 138
A. Ödeme İçin İbraz 138
B. Çekin Ödenmesi 141
1. Ödeme Çeşitleri 142
a. Nakden Ödeme 142
b. Çizgili Çek Aracılığıyla Ödeme 142
c. Mahsup Çeki 143
2. Ödeme 144
3. Ödemenin Önlenmesi 145
a. Cayma Beyanı 145
b. Mahkeme Kararı ile Ödemenin Yasaklanması 146
4. Sahte veya Tahrif Edilmiş Çekin Ödenmesi ve Sorumluluk 146
XIII. ÇEKİN ÖDENMEMESİ (KARŞILIKSIZ ÇEK) 147
A. Ödenmeme Hali ve Tespit Edilmesi 147
B. Başvuru Hakkı ve Kapsamı 147
C. Zamanaşımı 148
D. Muhatap Bankanın Sorumluluğu 149
E. Karşılıksız Çek Dolayısıyla Cezai Sorumluluk 151
XIV. ÇEKE UYGULANACAK POLİÇE HÜKÜMLERİ 153
XV. ÇEKE BENZEYEN BAZI SENETLER 154
A. Posta Çeki 155
B. Seyahat Çeki 155
C. Çek Kartı 155
ÖRNEK SORULAR 157
Önerilen Kaynaklar 171
Kavramlar Dizini 175