Üç Örnek Öykü ve Bir Önsöz (Şömizli)

Laín Entralgo'nun "İspanyol bilincinin ve kişiliğinin uyanışı" biçiminde nitelediği "98 Kuşağı" yazarlarından Miguel de Unamuno (1864-1936) Madrid Complutense Üniversitesi'nde felsefe doktorasını tamamladıktan sonra atandığı Salamanca Üniversitesi'nde ders verirken bir yandan da deneme ve makalelerini yayımlamaya başladı. Yönetim karşıtı yazıları yüzünden işine son verildi ve Fuerteventura Adası'na sürüldü. Ancak 1931'de Cumhuriyet'in kuruluşuyla aynı üniversiteye rektör olarak atandı. Tarihsel roman ya da romanlaştırılmış tarih olarak nitelediği tek gerçekçi romanı Savaşta Barış'ı (La Paz en la guerra) yayımladı.İkinci romanı Aşk ve Pedagoji'de (Amor y pedagojía) gerçekçilikten bir hayli uzaklaştı.

Unamuno çağdaş öykü ve roman kişilerini "ipleri başkalarının elinde hareket eden, sokaklarda ya da alanlarda öğrendikleri tümceleri gramofon gibi yineleyen giyinik mankenler" olarak niteler. Manzara betimlemeleriyle, olaylarla, insanoğluna özgü tutkularla okuru yormak istemez. Unamuno'ya göre makineleşme insanı kişiliksizleştirmiştir, teknolojinin girmediği bir evren arar; uygarlığa karşıdır. İç konuşmaları James Joyce'dan daha önce kullanmıştır. Kimi zaman da kişiler, yazar ve okuyucu karşılıklı konuşur ve tartışırlar. Unamuno roman bilimselliği ile alay eder, yazınsal yapıtların yazarın belli başlı önsezilerini açıklamak için birer araç olduklarını ileri sürer. Kimi yapıtlarında ölümsüzlük özlemi ağır basar, kimi zaman Tanrı'ya başkaldırır, kimi zaman da yazgıya boyun eğer. Tüm eserlerinde zengin ve özenli bir dil kullanır; kaba, çirkin sözcükleri ancak deli dolu kişilerine söyleterek kusursuz bir denge tutturmuştur.

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları olarak Yıldız Ersoy Canpolat'ın eşsiz çevirileriyle Sis, Tula Teyze ve Abel Sánchez'in ardından Unamuno'nun bütün eserlerini yayınlamaya Üç Örnek Öykü ve Bir Önsöz'le devam ediyoruz.