Yapı 2 - 3 - 4

YAPI 1 – 2 – 3 – 4 –Sedad Hakkı Eldem - Murat Soygeniş
Yapı 2-3-4 kitabının yeni baskısı için başta Birsen Yayınevi'ne, Sn. Cengiz Algın, Sn. Bahadır Algın ve Sn. Halim Özkaya'ya içten teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca 2008 yılındaki baskıda kitabın yayın ve içerik danışmanlığını özveri ile gerçekleştirmiş olan ve günümüze değin her türlü destekleri ile beni onurlandıran değerli mimarlar Sn. Cengiz Bektaş (Mimar), Sn. Güner Yavuz'a (Y. Mimar, Prof.) sonsuz teşekkürlerimi yinelerim. Yine bu kitabın yayın ve içerik danışmanlığını yapmış olan ve 2012 yılında aramızdan ayrılan çok değerli hocam Sn. Radi Birol'u (Y. Mimar) saygı ile anıyorum. Bu kitabın hazırlanmasında ve yayınlanmasında tüm destek verenlere gönülden teşekkürlerle.
Murat Soygeniş / İstanbul, 2014


ÖNSÖZ (BİRSEN YAYINEVİ)
Sedad Hakkı Eldem (1908-1988) Türk mimarlığının en önemli kişilerinden biridir. Çağdaş Türk mimarlığı için önemli olan yapılara imza atmış, mimari uygulamaları yanı sıra araştırmacı yönü, eğitim dünyasındaki yeri ve kitapları ile de her zaman Türk mimarlığına öncü olarak hizmet etmiştir. Eldem'in Yapı kitabı Türk mimarları, mimarlık öğrencileri ve yapı ile ilgilenen herkes için önemli bir kaynak niteliğindedir. Yapı kitabı 1973 yılından itibaren Birsen Yayınevi tarafından yayınlanmaktadır. Sedad Hakkı Eldem'in kitabın önsözünde de belirttiği gibi, içerik olarak 'basit ve geleneksel yapı detaylarına' kitapta yer verilmiş, 'yapı tekniğinin geleneksel ve modern kısımları1 çizimlerle açıklanmış, 'gelişen yerli yapı ve malzeme endüstrisinin verdiği imkanlar göz önünde tutulmuş', ayrıca 'eski duvar ve tonoz örgüleri ve ahşap çatkılar' da Yapı kitabında yer almıştır. Mimari teknik resim kurallarını detaylı olarak açıklamak üzere örnek uygulama projeleri okuyucunun yararlanabilmesi için sunulmuştur.
Sedad Hakkı Eldem'in Yapı (1)(Cilt 1) kitabı bugüne değin geniş bir okuyucu kitlesi tarafından yararlanılan başvuru kitabı niteliğini korumaktadır. Bu kitabı güncel tasarım, yapım teknikleri, detayları ve uygulama projeleri ile devam ettiren, Murat Soygeniş tarafından hazırlanan Yapı 2-3-4 (Cilt 2) kitabı, Eldem'in Yapı kitabında olmayan bölümleri, tasarım-teknoloji-detay üçgeni içinde kalarak tamamlamakta, buna ek olarak yurtiçi ve yurtdışından uygulama projeleri sunarak mimar ve öğren¬cilerin çok yönlü bir açılımla yapıya ait konuların, aslında tasarımın devamı olduğunu görmelerine yardımcı olmaktadır.
Birsen Yayınevi olarak Yapı 1 -2-3-4 kitabını desteklemekten memnunluk duymaktayız. Yayınevimiz bilgi çağında, bilim, teknoloji, sanat konularına her zaman destek vermekte olup, günümüzü geleceğe taşıyan yenilikçi konuları her zaman savunarak desteklemiştir. Bu bağlamda Sedad Hakkı Eldem'e ait Yapı (1)(Cilt 1) ve Murat Soygeniş'e ait olan Yapı 2-3-4 (Cilt 2) kitaplarını sizlerle paylaşmanın gururunu taşımaktayız.
Birsen Yayınevi / İstanbul, 2008

ÖNSÖZ
Sedad H. Eldem'in Yapı (1) kitabı, önsözünde vurgulandığı gibi, 'geleneksel ve modern' yapı teknik ve detaylarını içermektedir. Yapı 2, Yapı 3 ve Yapı 4 kitapları bu ciltte birleştirilerek, geliştirilmiş şekliyle sunulmaktadır. Yığma yapım tekniğinden, çelik taşıyıcı sisteme, membran sistemlere kadar geniş bir yelpazede mimari uygu¬lamaların gerçekleştiği Türkiye'de yapı ve detay içerikli kaynaklara gereksinim duyulmaktadır. Eldem'in belirttiği gibi mimarların yapı tekniği bilgisine; uygulama, malzeme ve detay bilgisine sahip olmaları önemlidir. Ayrıca mimar ve öğrencilerin, boyutu ne olursa olsun tüm projelerinde detaya kadar tasarlayıp inmelerinin önemi de tekrarlanmalıdır. Yapı 2-3-4 kitabı yapı ve detay alanında çeşitli konulara değinmekte; basit tekniklerden özel tekniklere uzanan farklı yapım sistemlerine ve detay¬lara yer vermekte, uygulama projeleriyle desteklenmektedir.
Farklı coğrafyalardaki güncel mimarlık ürünlerine baktığımızda, kuramsal-teknolojik alt yapısını çeşitli yayınlar ve alan gezileri ile izleyebildiğimiz yeni anlayışların çeşitlendiğini görmekteyiz. İngilizcesi 'blob', 'fold' ve 'box' lar olarak adlandırılan, 'kabarcık', 'katlantf ve 'kutu'lar artık mimari biçim ve mekan anlayışını yön¬lendiriyor. Bilgisayar destekli malzeme ve üretim araştırmaları alışageldiğimiz zemin-duvar-tavan düzlemlerinden oluşan mekan anlayışımızı değiştirmeye, sorgulatmaya zorluyor. Ekolojik ve hafif malzemeler, kuru montaj teknikleri, kişiye özel toplu üretim teknolojisi, kuram ve uygulama alanlarında tüm dünyada deneysel seviyede yaygınlaşıyor. Işığa karşı yarı geçirgen olan beton paneller, yüksek dayanıklılıkta ve ince kesitli beton, üç boyutlu bilgisayar modelleme teknikleri ile tasar¬lanan ve ölçülendirilen serbest-akıcı formlar ve bunların yine dijital ortamda üretilen alüminyum, fiberglas, ahşap kompozit, vb malzemeden taşıyıcıları ve kabukları bu deneysel çabaların uygulamaya yansıyan örnekleri oluyor. Bu yenilik ve değişimlere açık olabilmek için malzeme ve detayın özünün anlaşılmasının önemi vurgu¬lanmalıdır.
Bu kitabın yayın ve içerik danışmanlığını kabul ederek beni onurlandıran değerli mimarlar ve hocalarım Sn. Cengiz Bektaş (Mimar), Sn. Radi Birol (Y. Mimar) ve Sn. Güner Yavuz'a (Y. Mimar, Prof.) sonsuz teşekkür borçluyum. Kendileri Yapı 2-3-4 kitaplarını en ince ayrıntısına kadar incelemiş ve kitap için geliştirici önerilerde bulun¬muşlardır. Değerli deneyimlerini benimle paylaşıp, bu kitaba aktarılmasına vesile oldukları için her birine ayrı ayrı müteşekkirim. Birsen Yayınevi tarafından 1999 yılından beri yayınlanmakta olan Yapı 2-3-4 kitabının ortaya çıkmasını sağlayan Birsen Yayınevi'ne, Sn. Cengiz Algın, Sn. Bahadır Algın ve Sn. Halim Özkaya'ya; yayın koordinatörleri, mimarlar Sn. Işıl Has ve Sn. Cüneyt Timurçin'e; Sn. Kader Akyurt, Sn. Cüneyt Ayvaz, Sn. Emily Boozer, Sn. Eda Erkan, Sn. Gürden Gür, Sn. Volkan Karakaş, Sn. Akif Sametoğlu'na gönülden teşekkürlerle.
Murat Soygeniş / İstanbul, 2008

KİTAP HAKKINDA
Sedad H. Eldem'in Yapı kitabı ilk kez 1973 i e Birsen Kitabevi Yayınlan tarafından yayınlanmıştı. Kitabın yeni baskıları 1990'Lı yıllar¬da yine Birsen Yayınevi tarafından yayımlandı. Bu kitabın içindekiler sayfasındaki konular ile gerçekten kitap içinde yer alan konu¬ların örtüşmediğini ben öğrencilik yıllarımda kitapla tanıştığımda fark etmiştim. Birsen Yayınevi'nden Bahadır Algın, öğrencilerin ve genç mimarların kendilerini arayıp Yapı kitabının içindekiler ve konuları arasındaki eksikliği dile getirdiklerini ve kitabın bazı sayfalarının eksik basılmış olduğu şeklinde yorumlandığını belirtiyordu. Birsen Yayınevi tarafından Sedad H. Eldem'in Yapı kitabındaki eksik bölümleri tamamlayan Yapı 2 kitabını oluşturmamı istemeleri beni çok onurlandırdı. Böyle bir istek olmasa bu yayın gerçekleşemezdi.
İlk kitaptaki çizimler el çizimleriydi. İkincide tamamı bilgisayar ile çizildi. Kitapta yer alan detaylar, iki seneye yayılan bir sürede bir araya getirildi ve bilgisayara aktarıldı. Bu süreç boyunca, özverili bir şekilde eldeki çizimleri kendi deneyimi ile bütünleştirerek bilgisayarda paftaları oluşturan ve kitabın genel koordinasyonunu üstlenen öğrencim ve meslektaşım mimar Cüneyt Timurçin'in gayretleri olmasa bu yayın gerçekleşemezdi. Yayının hazırlık sürecinin bir bölümünde bazı paftaların oluşturulmasında titizlikle yardımcı olan öğrencim Gürden Gür'ün katkıları da azımsanmayacak boyuttadır.
Bu kitapta yer alan ve ilk kitabın eksik bölümlerinin dışında kalan bazı bölümler bir yapı kitabında bulunması gerekli görüldüğü için kapsama alındı. Bu bölümler, Özel Teknikli Yapılar, Çeşitli Malzeme Kullanımı ve Engelliler İçin Genel Tasarım Kriterleri'dir. Özel Teknikli Yapılar bölümünde uzay kafes sistemler ve membran sistemler üzerinde yoğunlaşıldı. Çeşitli Malzeme Kullanımı bölümünde alçı panel kullanımı ve akustik asma tavan kullanımı konuları işlendi. Ayrıca son bölümde engelliler için genel tasarım kriterleri düzenlendi. Günümüz Türkiye'sinde hızla çeşitlenen teknoloji ve malzeme kullanımı, basit ve geleneksel yapı bilgisinin ötesindeki bilgilerin de bu yapı kitabında yer almasını doğrulamaktadır. Özel teknikli yapılar ve çeşitli malzemeler seçilirken ülkemizde bulunabilen teknik ve malzemeler olmasına özen gösterilmiştir. Dünya üzerinde yapı endüstrisindeki gelişme düşünüldüğünde, ve yeniliklerin çok çabuk ülkemize girebildiği dikkate alındığında; gelecekte de yeni bilgilerin bu seride yer alması gerekliliği şimdiden ortaya çıkmaktadır. Hazırlık süresince en büyük zorluk, ele alınan her konunun sınırlarının tüm kitap¬ta birlik içinde olabilmesini sağlamaktı. Her konu kendi başına birer kitap olabilecek kadar zengin ve ucu açıktır. Böylesine geniş ve zengin bir alanda bu kitap, hem ilk ''Yapı"nın, hem de bu alanda gereksinim duyulan inşaat bilgisine ait eksiklerin kapatılmasına katkı sağlamak amacını taşımaktadır. Her açıdan bu kitabın ortaya çıkmasını destekleyenlere, meslektaş ve arkadaşlarıma son¬suz teşekkürlerimle.
Murat Soygeniş

MURAT SOYGENİŞ
1961'de Ankara'da doğdu. 1982'de İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi'ni bitirdi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi'nde lisansüstü öğrenimine başladı, New York Eyalet Üniversitesi – Buffalo, Mimarlık Okulu'ndan aldığı karşılıksız burs üzerine Buffalo'ya gitti ve 1985'te lisansüstü derecesini aldı. 1985-1990 yıllarında ABD'de mimar olarak çalıştı. 1990'da kendi mimarlık stüdyosunu oluşturdu. Doktora derecesini aldığı 1995 yılından beri, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak (Dekan: 2010-2013, 2013- ) eğitim ve mimarlık çalışmalarına devam etmektedir. 1982'den başlayarak düzenli bir şekilde gerçekleştirdiği projelerin ve yapıların bir bölümü, mimarlık ve tasarım ödülleri aldı, yurt içi ve yurt dışında sergilendi, çeşitli kaynaklarda yayımlandı, Yapılar ve Projeler 1982-1997 (1997), Yapılar + Projeler 2 (2003) adları ile iki ayrı monografi şeklinde yayınlanan güncel mimari proje ve yapılarından seçmeler, çeşitli aralıklarla Amerikan Mimarlar Enstitüsü Baltimore Galerisi'nde (1990, 2002), Buffalo Üniversitesi, Mimarlık Okulu'nda (2002), Torino Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde (2007), Milano Fuarı'nda (2007), Moskova Mimarlar Odası'nda (2008) sergilendi ve yayınlandı. Tasarımlarında yalınlık, alışılagelmiş malzemelerin yaratıcı şekilde detaylandırılması, renk-bütün ilişkileri üzerinde düşünen Murat Soygeniş'in sergilenen projeleri ve yapıları arasında konut, kent merkezi, üretim yapısı, eğitim yapısı gibi ödüllü yapıları da içeren projeler yer aldı. Mimarlık üzerine yazıları ve projeleri 1982'den beri çeşitli yurt içi ve yurt dışı dergi, gazete ve kitaplarda yayımlandı. Murat Soygeniş'in diğer mimarlık kitapları arasında, Yapı 2 (2000), Yapı 3 (2002), Yapı 4 (2003), Yapı 1-2-3-4 (Sedad Hakkı Eldem ile, 2005), İstanbul: Bir Kent Yorumu / An Urban Commentary (S. Soygeniş ile, 2006), Türkiye'de Mimarlık (2007), Utopias for İstanbul (P. Cook ile, Aracne, Rome 2011), Platform for Architecture (P. Cook ile, Aracne, Rome 2011), Mimarlık: Yaşamın içinden (2012) ; içinde kendi projelerinin de yer aldığı Yıldız Buluşması 1999, Üçüncü Mesaj (2000), İstanbul için görüşler (2001), Yıldız Buluşması 2001, Yıldız Buluşması 04 (2004), Buluşmalar 06 Meetings (2007), Architetti 'americani' in Europe (Aracne, Rome 2007) bulunmaktadır. Murat Soygeniş'in çeşitli mesleki üyelikleri arasında TMMOB Mimarlar Odası ve AIA Amerikan Mimarlar Enstitüsü (AIA Europe Güney Avrupa Direktörü: 2011-2012) üyelikleri sayılabilir.



YAPI 1
Temeller
Temel izolasyonları ve sokl detayları
Duvarlar
Moloz ve kırma tas duvarlar
Kesme taş duvarlar ve kaplamalar
Kerpiç ve tuğla duvarlar
Briket, blok tuğla ve benzeri elemanlarla teşkil edilen duvarlar
Açıklıklar
Lento, kemer ve söveli açıklıklar
Eşikler ve denizlikler
Döşemeler
Volta, beton, betonarme ve prefabrike elemanlarla yapılan döşemeler
Ahşap döşeme ve kirişlemeler
Ahşap Yapı
Ahşap çatkı yapılar
Merdivenler
Dış merdivenler ve teras basamaktan
Çatılar
Oturtma bağlantı çatılar
Asma bağlamalı çatılar
Çeşitli çatı planları
Çatı Örtüleri
Çeşitli çatı örtüleri
Dere ve Oluklar
Yağmur oluk ve boruları, çeşitli dere ve: baca tipleri
Yapı Projesi

YAPI 2
Temeller
Genel prensipler ve zemin durumu
Yığma binalarda temel tabanları
Karkas binalarda temel tabanları
Düşük mukavemetli zeminlerde kullanılan temel çeşitleri
Duvarlar
Ahşap Yapı
Ahşap yapıda genel prensipler
Ahşap yığma yapılar
Merdivenler
Merdivenlerde planlama prensipleri, basamak, sahanlık ve balansman düzenlemesi
Merdivenlerde yapım prensipleri
iç merdivenler
Çatılar
Çatı planlamasında genel prensipler
Çatılarda yapım prensipleri
Bağlamasız ve çakılı çatılar
Çatı Örtüleri
Çatı örtülerinde genel prensipler
Yığma yapıda genel prensipler, taşıyıcı ve bölücü duvar kalınlıkları
Beton dökme duvar
Açıklıklar
Açıklıkların teşkilinde genel prensipler
Baca ve Kanallar
Baca ve kanalların cins ve prensipleri
Tuğladan baca örgüleri
Prefabrike elemanlarla teşkil edilen bacalar
Tonoz ve Kubbeler
Tonoz ve kubbelerde genel yapım prensipleri
Tonozlar
Kubbeler
Döşemeler
Kâgir döşeme cinsleri ve genel prensipler
Teras Çatılar
Teras çatılarda genel prensipler
Üzerinde gezinilen teras çatılar
Üzerinde gezilmeyen teras çatılar
Dere ve Oluklar
Dere ve oluklarda genel prensipler
Teras çatılarda yağmur iniş boruları
Betonarme Karkas Yapı
Betonarme karkas yapıda ana prensipler, kolon ve eksenlerle kiriş sisteminin tayini
Betonarme karkas yapıda dış duvarların teşkili
Betonarme karkas yapıda iç bölmelerin teşkili
Betonarme karkas yapıda cephe teşkilleri
Perde duvarlar
Betonun kıymetlendirilmesi, çıplak beton yapı sistemleri
Yapıda Cam Elemanlar
Cam duvarlar
Işıklı tavanlar
İleri Teknikli Yapılar
Çelik iskelet yapı
Prefabrike yapı sistemleri
Özel Teknikli Yapılar
Uzay kafes sistemle bir proje Membran sistemler
Çeşitli Malzeme Kullanımı
Alçı panel kullanımı
Akustik asma tavan kullanımı
Engelliler İçin Genel Tasarım Kriterleri

YAPI 3
309-420 Uygulama Çizimleri
Vaziyet planı
Plaza yıkım ve onarımı
Leakin binası yıkım planları
Leakin binası ve sıraevler yıkım planları
Sıraevler yıkım planları Sıraevler yıkım görünüşleri
Alt bodrum kat planı Plaza katı planı
Birinci kat planı ikinci kat planı Üçüncü kat planı Dördüncü kat planı
Dogu görünüşü ve parmaklık detayları
Güney görünüşü, kısmi görünüşler ve detaylar
Bina kesitleri ve detayları Bina kesitleri
Duvar kesitleri
Tepe pencereleri ve çeşitli detaylar
Kısmi duvar kesitleri ve parapet detayları
Kısmi duvar kesitleri ve detayları
Kolon detayları Kolon detayları
Kapı ve kasa tipleri-başlık ve eşik detayları
Pencere ve ızgara tipleri, detayları
Kemerli pencere görünüşleri, kesitleri ve detayları
Tuvalet planlan ve görünüşleri
Dans stüdyosu planları ve detayları
Çeşitli detaylar
Asansör plan, kesit ve detayları
Merdiven planları ve kesitleri
Merdiven plan, kesit ve detayları
Alt bodrum tavan planı
ikinci, üçüncü, dördüncü kat tavan planları

YAPI 4
421-530 Uygulama Çizimleri - Proje 1
Bitiş ürünleri tablosu Kitaplık kanadı-alt kat planı
Kitaplık kanadı-giriş katı planı
Bölme duvar tipleri
Kitaplık kanadı-üst kat planı
iç-dış kolon detayları
Tiyatro kanadı-alt kat planı
Tiyatro kanadı-üst kat planı
iç-dış merdiven tipleri
Bina görünüşleri Bina kesiti
Kitaplık kanadı sistem kesitleri
Sistem kesitleri
Duvar kesitleri-tuğla cephe düzeni
Çatı detayları
Pencereler
Kapılar
Kitaplık kanadı-asansör-merdiven
Merdiven planları
Merdiven kesitleri
Merdiven detayları
Tiyatro kanadı merdivenleri
Yükleme platformu ve dış merdiven
Tuvaletler Çeşitli detaylar
Uygulama Çizimler! - Proje 2
Kat planı Kapı listesi
Pervaz-başlık detayları
Notlar
Tavan planı
Çeşitli detaylar
iç bölme tipleri
Görünüşler
Pencere detayları
Pencere-kapı detayları
Dış kapı detayları
Yeni ızgara detayları
Notlar

Diğer Kitapları

İstanbul: Bir Kent Yorumu / An Urban Commentary
Yapılar + Projeler 2 / Buildings + Projects 2
Mimarlık: Yaşamın içinden